پیام خود را بنویسید
دوره 14، شماره 4 - ( زمستان 1403 )                   جلد 14 شماره 4 صفحات 441-424 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rashidi S, Ghalambordezfooly R. Off-site Manufacturing Site Selection for Post-disaster Reconstruction Logistics: A Case Study of Pardis Town, Tehran, Iran. Disaster Prev. Manag. Know. 2025; 14 (4) :424-441
URL: http://dpmk.ir/article-1-682-fa.html
رشیدی سینا، قلمبردزفولی راما. مکان‌یابی اراضی ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک بازسازی پس از سانحه: مطالعه موردی شهر پردیس، تهران. دانش پیشگیری و مدیریت بحران. 1403; 14 (4) :424-441

URL: http://dpmk.ir/article-1-682-fa.html


1- گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، تهران، ایران.
2- گروه شهرسازی، دانشکده فنی و مهندسی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، تهران، ایران.
متن کامل [PDF 10948 kb]   (109 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1615 مشاهده)
متن کامل:   (108 مشاهده)
مقدمه
همگام با رشد سریع شهرنشینی و افزایش ابعاد شهرها و ایجاد شهرهای جدید، سوانح طبیعی همواره این شهرها را مورد تهدید قرار داده است. عدم برنامه‌ریزی صحیح برای ساخت‌وساز نوین و گسترش شهرها بر‌اساس یک طرح منطقی از یکسو و ساخت‌وسازهای غیراستاندارد و سنتی از سوی دیگر این تهدید را تشدید کرده است (بهتاش،1394). بر‌اساس گزارش مرکز بین‌المللی نظارت بر جابه‌جایی سالیانه 14 میلیون نفر خانه خود را بر‌اساس سوانح طبیعی از دست می‌دهند (ال. وکیل و همکاران،2021). با‌توجه‌به آنکه هیچ کشوری و اجتماعی در مقابل مخاطرات طبیعی و حوادث ایمن نیست، باید آمادگی در مقابل حوادث طبیعی را بالا برد و اهمیت مدیریت بحران در این زمینه غیرقابل‌انکار است. سیستم مدیریت بحران با در نظر گرفتن 3 مقطع قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران، در پی ارائه راهکارهایی جهت آمادگی، مقابله سریع و درنهایت بازگرداندن سریع وضعیت بحرانی به وضعیت عادی است.
 از مسائل مهم در چرخه مدیریت بحران سوانح طبیعی بحث برنامه‌ریزی و پشتیبانی است. یک راه‌حل برای پاسخ هر‌چه بهتر در زمان وقوع سوانح طبیعی، روی آوردن به روش‌های نوین در زمینه اسکان موقت است که در کمترین زمان ممکن شرایط بازماندگان و آسیب‌دیدگان از وضعیت اضطرار به عادی تغییر یابد. فاز آمادگی برای پاسخ‌گویی مناسب در هنگام وقوع بحران نیازمند به برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری است. در این زمینه برنامه و راهکارهایی پیش‌بینی و طراحی می‌شود که از آن جمله احداث فضای ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک بازسازی است که محل ساخت قطعات و توزیع آن در زمان وقوع سوانح است. همان‌طور که اشاره شد، زمان یک عامل حیاتی در فرایند بازسازی برای به حداقل رساندن تأثیر مخاطره طبیعی بر افراد آسیب‌دیده است (قناد و همکاران 2020). ساخت برون‌سایتی مبتنی بر طراحی مدولار، به‌عنوان یک رویکرد کارآمد و کل‌نگر، می‌تواند چندین مسئله رایج و استراتژی در‌زمینه بازسازی مسکن دائمی پس از سانحه را حل کند (شهزاد و همکاران 2022).
ساخت برون‌سایتی به‌عنوان یک رویکرد نوین در بحث ساخت‌وساز شناخته می‌شود که شامل طراحی و تولیدات غیرحجمی و حجمی در داخل کارخانه مشخص و خارج از سایت ساختمان است (اسکندری 1400). ساخت برون‌سایتی مستلزم بازنگری در‌مورد کل فرایند توسعه پروژه است تا از فعالیت‌های داخل سایت و خارج آن استفاده کند. ساخت برون‌سایتی با مفاهیمی همچون ساخت مدولار و پیش‌ساختگی ادغام‌شده است و قسمتی از رویکرد صنعتی‌سازی ساختمان محسوب می‌شود. پیش‌ساختگی به‌عنوان فرایند تولیدی تعریف می‌شود که عموماً در یک مرکز تخصصی انجام می‌شود که در آن مواد یا قطعات مختلف به هم متصل می‌شود تا بخشی از نصب نهایی را تشکیل ‌دهند (اسکندری 1400). طبق تجارب گذشته، استفاده از روش‌های متداول ساخت‌وساز دائم که اغلب سنتی هستند پروسه ساخت‌وساز را زمان‌بر می‌کند و باعث نارضایتی متقاضیان می‌شود. دولت‌ها و مسئولان در این زمینه با استفاده از رویکردی نوین در بحث لجستیک در مرحله بازسازی پس از سانحه به ساخت برون‌سایتی روی آورده‌اند. هنگامی‌که بحران اتفاق می‌افتد موقعیت مکانی فضای ساخت برون‌سایتی که از قبل تعیین‌شده نقش مهمی در امدادرسانی خواهد داشت؛ بنابراین انتخاب محل مناسب فضای ساخت برون‌سایتی برای لجستیک بازسازی از اهداف اصلی ما در این پژوهش است.
در ایران پروژه‌های محدودی با سیستم‌های صنعتی نوین در کشور انجام‌ شده است. به دلیل خلأ این رویکرد در سیستم صنعت ساختمان کشور می‌توان در‌زمینه مدیریت بحران روش‌های نوینی در ساخت اسکان موقت به وجود آورد که در شرایط مختلف ازنظر اقتصادی، فرهنگی و متناسب با محیط اجرا شود. به‌طورکلی تحقیق پیش‌رو امکان پاسخ به این سؤالات را خواهد داشت: کدام معیارها در مکان‌یابی اراضی مناسب در لجستیک بازسازی پس از سانحه بیشترین اهمیت را دارد؟ چگونه می‌توان به اراضی مناسب برای لجستیک بازسازی پس از سانحه دست‌یافت؟
به‌طورکلی هدف از این پژوهش، مکان‌یابی مرکز ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک در مرحله بازسازی با هدف پاسخ‌گویی هر چه‌بهتر در زمان حوادث است. در این پژوهش، ابتدا به شناخت معیارها و ضوابط موردنیاز برای برپایی فضای ساخت برون‌سایتی پرداخته شده سپس طبق نظر کارشناسان مربوطه، با محاسبه اهمیت هرکدام از معیارها به تعیین و انتخاب مکان‌های مناسب فضای ساخت برون‌سایتی در شهر پردیس پرداخته شده است.

پیشینه پژوهش
پژوهش‌های متعددی برای تحلیل تناسب اراضی برای شرایط پس از سانحه در چارچوب اسکان اضطراری و موقت انجام ‌شده است. در پژوهشی تحت عنوان «مکان‌یابی مراکز اسکان موقت پس از سانحه با به‌کارگیری فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی» با نمایش برنامه‌های آمادگی پیش از بحران با به‌کارگیری جی‌آی‌اس و مدل‌های تصمیم‌گیری چند‌معیاره به مکان‌یابی سایت‌های اسکان اضطراری در منطقه 2 شهر تهران پرداخته شده است و معیارهای مؤثر در مکان‌یابی سایت تهیه‌ شده است. از عوامل مهم استخراج‌شده می‌توان به دسترسی، ملاحظات اقتصادی، توپوگرافی و مساحت زمین اشاره کرد که این شاخص‌ها مقایسه و اهمیت‌بندی شده‌اند (غیبی و همکاران 1399). در پژوهشی دیگر تحت عنوان «مکان‌یابی اسکان موقت و سایت‌های مدیریت بحران در شهر سمنان با روش ارزیابی چندمتغیره» با استفاده از مدل ای‌اچ‌پی به شناسایی 12 معیار جهت بهترین گزینه برای مکان‌یابی سایت اسکان موقت شهر سمنان پرداخته شده است که 3 پهنه عملکردی زمین بایر، فضای سبز و مراکز ورزشی انتخاب ‌شده است. در این پژوهش در شناخت معیارهای مؤثر در بحث مکان‌یابی به عواملی همچون نزدیکی به مراکز درمانی و خدماتی (تصویر شماره 1)، دسترسی به شبکه‌های اتصال شهری، مشخصات زمین‌شناختی، مانند دوری از گسل و فاصله از رودها و مسیل‌ها اشاره شده است (محمودی و همکاران، 1402).

همچنین حسینی و همکاران انتخاب مکان بهینه برای اسکان موقت را بر‌اساس الگوواره پایداری، علاوه بر معیارهای رایج برای مکان‌یابی فضاهای مذکور مدنظر قرار داده‌اند (حسینی و همکاران، 2022).در خصوص مکان‌یابی پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران در سطح تهران، پژوهشی توسط شجاع عراقی و همکاران صورت گرفته است با عنوان «مکان‌یابی بهینه پایگاه‌های پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی» که به شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر مکان‌گزینی پایگاه‌های پشتیبانی پرداخته است. در این پژوهش بر مبنای 3 اصل کلی، متغیرها و شاخص‌های مؤثر جهت انتخاب مکان مناسب برای استقرار شناسایی ‌شده است. این 3 متغیر شامل این موارد است: 

کارایی
 منظور از کارایی مناسب بودن پهنه در نظر گرفته‌شده برای استقرار است. معیارهایی که در این بخش قرار می‌گیرند مشتمل بر مشخصات کاربری بافت، معیارهای دسترسی به شبکه ارتباطی، معیار تراکم جمعیتی و غیره هستند. 

سازگاری
 به این معنی که کاربری‌های ناسازگار از همدیگر جدا شوند و معیارهایی مانند کاربری‌های اورژانسی، آتش‌نشانی در آنجا قرار می‌گیرند. 

ایمنی
 منظور از ایمنی، امن بودن محل استقرار پایگاه در مقابل خطرات است که نیازمند رعایت حریم‌ها است و معیارهایی ‌مانند حریم گسل و سیل در این دسته قرار می‌گیرند. 

چارچوب نظری
تعیین مکان مناسب جهت استقرار کاربری‌های گوناگون شهری به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل با‌توجه‌به ماهیت و نوع فعالیت کاربری مربوطه مشخص می‌شود (غیبی و همکاران 1399). برای مکان‌یابی عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همراه مسائل فنی باید مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور در ابتدا با در نظر گرفتن خصوصیات فضای مذکور، معیارهای اساسی در جهت برپایی و عملکرد هرچه‌ بهتر فضای ساخت برون‌سایتی در نظر گرفته‌ شده است (جدول شماره 1).


انتخاب سایت برای فضاهایی که ماهیت صنعتی دارند باید طبق ضوابط شهری و سیاست‌گذاری و توجه به ساختار فضایی کاربری زمین صورت گیرد. در چارچوب نظری این پژوهش 4 متغیر مستقل اصلی و 13 زیر‌معیار برای تعیین متغیر وابسته (مکان‌یابی اراضی ساخت برون‌سایتی) مدنظر قرار گرفت که 4 متغیر اصلی شامل موارد زیر است:

عوامل طبیعی
 به دلیل اهمیت فضای ساخت برون‌سایتی در زمان وقوع بحران، ایمن بودن سایت در مقابل خطرات احتمالی ناشی از زلزله و زمین‌لغزش و سایر بلایای طبیعی باید مدنظر باشد. برای تأمین ایمنی لازم، مکان‌های فضای ساخت برون‌سایتی با رعایت حریم مسیل‌ها، فاصله از خطوط گسل، مناطق لرزه‌خیز و غیره باید ساخته شود. در این بخش، با‌توجه‌به داده‌های موجود، 2 معیار فاصله از گسل و دوری از مسیل با‌توجه‌به موقعیت جغرافیایی منطقه موردمطالعه شناسایی ‌شده است. تصاویر شماره 2 و 3 به ترتیب نقشه فازی دوری از گسل و فاصله از مسیل را نشان می‌دهند.



ویژگی کالبدی
از متغیرهای قابل‌اهمیت، در نظر گرفتن الزامات کالبدی در مکان‌یابی فضای ساخت برون‌سایتی است. در این متغیر مواردی همچون اندازه قطعه زمین (تصویر شماره 4)، کاربری صنعتی (تصویر شماره 5)، عرض معبر، کاربری خدمات شهری و تاسیساتی (تصویر شماره 6)، زمین بایر (تصویر شماره 7) و عرض معبر مدنظر قرار گرفت.




همچنین از اهداف برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، جداسازی کاربری‌های ناسازگار از یکدیگر است؛ یعنی هم‌جواری‌های کاربری موردنظر در حوزه نفوذ کاربری‌های سازگار با آن قرار بگیرد. 
دسترسی

 از متغیرهایی که درزمینه کارایی سایت موردنظر باید به آن توجه شود، دسترسی به عوامل مختلف است. معیارهایی مانند دسترسی به شریان درجه 1 (تصویر شماره 8)، دسترسی به مصالح و منابع (تصویر شماره 9)، فاصله از کاربری درمانی و دسترسی به مرکز شهر پردیس.


در تصویر شماره 10 نقشه فازی فاصله از مرکز شهر مشخص شده است.



ویژگی اقتصادی
 از شاخص‌های در نظر گرفته‌شده در بحث مکان‌یابی، مشخص شدن نحوه مالکیت و سیاست‌های مربوط به آن است. ازاین‌رو ویژگی‌های اقتصادی هر کاربری زمین و مالکیت آن نقش مهمی را در تحلیل تناسب اراضی ایفا می‌کند. ازاین‌رو مالکیت خصوصی و دولتی می‌تواند نقاط مثبت و محدودیت‌های خاص خود را داشته باشد. به همین منظور در شاخص ویژگی اقتصادی توجه ویژه‌ای به مالکیت زمین و سیاست‌های شهری شده است (تصاویر شماره 11 و 12).



روش
بررسی موضوع پژوهش از چند عامل، مانند شاخص‌سازی و تحلیل ارتباط بین عوامل مؤثر تأثیرپذیر است که در تعیین محل‌های مناسب با هدف ساخت برون‌سایتی در شهر پردیس دارای اهمیت هستند. در این راستا، بهره‌مندی از روش‌های مدل تحلیل سلسله‌مراتبی فازی به‌عنوان مدلی از مقایسات زوجی معیارها در نظر گرفته شد. ابتدا پرسش‌نامه‌ای جهت مقایسات زوجی معیارها و زیر‌معیارها تدوین شد و در اختیار کارشناسان و متخصصان قرار گرفت و تا با نظرات آن‌ها تأثیرگذاری عوامل جهت مکان‌یابی ساخت برون‌سایتی مشخص شود. تحلیل پرسش‌نامه‌ها از‌طریق نرم‌افزار اکسپرت چویس انجام‌ شده است (جدول شماره 2).


سپس با‌توجه‌به اصول و روش‌های موجود به استخراج نقشه‌های هر‌یک از زیر‌معیارها در نرم‌افزار آرک ‌مپ پرداخته شد. در نقشه‌های استاندارد‌شده هر‌کدام از زیرمعیارها، ضریب وزنی اعمال و سپس وزن‌دهی می‌شوند. با استفاده از دستور رستر کلکیولیتر در محیط نرم‌افزار آرک مپ نقشه‌های هر‌کدام از زیر‌معیارها با هم تلفیق شده و خروجی به‌دست‌آمده، شامل نقشه سایت‌های مناسب جهت برپایی فضای ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک بازسازی است. در تصویر شماره 13 دیاگرام روند پژوهش نمایش داده شده است.

منطق فازی یک منطق چند‌مقداری است، یعنی پارامترها و متغیرهای آن، علاوه بر اختیار اعداد صفر یا 1، می‌توانند تمامی مقادیر بین این دو عدد را نیز اختیار کنند. تعلق هر عضو مجموعه مرجع به یک عضو زیرمجموعه خاص، به‌صورت قطعی نیست، یعنی با قاطعیت نمی‌توان گفت که عضو موردنظر متعلق به این مجموعه هست یا نه. این عدم قطعیت با نسبت دادن یک عدد بین صفر و 1 به این عضو انجام می‌گیرد (شجاع عراقی و همکاران، 1390).

محدوده موردمطالعه
شهر جدید پردیس، شهری از پیش طراحی‌شده است با اهدافی مشخص و گسترش فیزیکی قابل‌ملاحظه و عوامل مختلفی بر آن تأثیرگذار بوده است. همان‌طور که در تصویر شماره 14 نمایش داده شده است شهر پردیس با 4200 هکتار وسعت در محور تهران ـ آبعلی و در 17 کیلومتری پایتخت واقع‌ شده است و دارای 12 فاز است با کاربردهای مختلف (تصویر شماره 15).


از اهم اهداف به وجود آمدن شهر پردیس می‌توان به پاسخ‌گویی مضاعف به مشکلات کمبود زمین و مسکن، نارسایی امور زیر‌بنایی و نابسامانی کالبدی شهر و مجموعه شهری تهران اشاره کرد (ثنایی‌نیک، 1395). از طرف دیگر فازهای مختلف در شهر پردیس برای کاربری‌های مشخص د‌ر نظر گرفته شده است. برای‌ مثال در فاز 6 پارک علم و فناوری پردیس و فضاهایی با کاربری آموزشی در نظر گرفته شده است. از منظر خطرپذیری شهری، شهر پردیس در مسیر گسل‌های فعال واقع‌ شده است. به همین منظور از اصلی‌ترین تهدیدها در شهر پردیس وقوع زمین‌لرزه است (ثنایی‌نیک، 1395). بررسی خطر گسیختگی سطحی در شهر پردیس نشان می‌دهد بستر این شهر میزبان گسل‌های مهمی، مانند گسل‌های پردیس، هسا و فردوس است که نهشته‌های کواترنری را قطع کرده و متأسفانه حریم آن‌ها رعایت نشده است. همچنین گسل‌هایی با جنبه‌های نا‌آشکار، مانند گسل پارک مشاهیر نیز فاقد حریم هستند.

یافته‌ها
پس از تعیین معیارها و زیر‌معیارهای مؤثر جهت مکان‌یابی اراضی ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک در مرحله بازسازی که شامل 4 معیار اصلی (عوامل طبیعی، دسترسی، ویژگی کالبدی، ویژگی اقتصادی) و 13 زیر معیار است، معیارهای اصلی و زیر‌معیارها طبق پرسش‌نامه‌ای تهیه ‌شد. این پرسش‌نامه توسط تعدادی از کارشناسان خبره در زمینه‌های بازسازی و صنعتی‌سازی مسکن، بر‌اساس جدولی 9 درجه‌ای تکمیل ‌شد. نمره 1 نمایانگر اهمیت یکسان 2 عنصر است و نمره 9 نشان‌دهنده اهمیت بسیار زیاد یک عنصر در مقایسه با عنصر دیگر. از میان امتیازات ارائه‌شده توسط کارشناسان، طبق تصویر شماره 16 وزن هر زیر‌معیار که توسط نرم‌افزار اکسپرت چویس محاسبه‌شده، به دست می‌آید.

در نتایج مقایسه 2 پارامتر، احتمال بروز ناسازگاری وجود دارد. به همین دلیل نیز مقدار آستانه‌ای توسط تصمیم‌گیرنده برای آن تعیین می‌شود. طبق محاسبات صورت‌گرفته نرخ ناسازگاری در این پژوهش 0/08 است. طبق نظر بنیان‌گذار روش AHP آقای توماس ال ساعتی چناچه نرخ ناسازگاری زیر 0/1 باشد، سازگاری ماتریس مقایسات مورد تأیید است.
تحلیل حساسیت یکی از تحلیل‌هایی است که می‌توان با نرم‌افزار اکسپرت چویس انجام داد. با آنالیز حساسیت به‌سرعت می‌توان تعیین کرد که چگونه تغییر در اهمیت یک معیار بر گزینه‌های انتخابی تأثیر خواهد داشت. بر‌اساس تصویر شماره 17 که نمایشگر نمودار تحلیل حساسیت عملکردی در‌زمینه عوامل طبیعی است، دوری از گسل بیشترین وزن را دارد.

در‌زمینه متغیر دسترسی، فاصله از معابر شریانی درجه 1، دارای بیشترین حساسیت برای فضای ساخت برون سایتی طبق نمودار تحلیل حساسیت است.
در مرحله بعد، نوبت به تلفیق و هم‌پوشانی نقشه‌های تولیدی که بر‌اساس هر معیار آماده ‌شده می‌رسد. نتیجه حاصل از تلفیق نقشه‌های تولیدشده با هر‌یک از مدل‌های انتخابی، نقشه رستری خواهد بود که ارزش پیکسل‌ها در آن نمایانگر مطلوبیت یا عدم مطلوبیت مکان برای استقرار فضای ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک بازسازی است. در این راستا هرچه ارزش پیکسل بیشتر باشد، ارجحیت بیشتری برای احداث فضای ساخت برون‌سایتی خواهد داشت.

تحلیل داده‌ها
در مرحله آخر با‌توجه‌به وزن هرکدام از لایه‌ها به تحلیل هم‌پوشانی لایه‌ها در نرم افزار جی‌آی‌اس پرداخته شد. خروجی حاصل از این مدل، نقشه میزان تناسب سایت‌های شهر پردیس را با دسته‌بندی کیفی، از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب، جهت سایت ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک در مرحله بازسازی نشان می‌دهد. 
این بدین معنا است که سایت‌های با رنگ سبز پررنگ در دسته بسیار مناسب قرارگرفته و در اولویت بالاتری جهت برپایی فضای ساخت برون‌سایتی قرار دارند. بر‌اساس نقشه تلفیق و تطبیق لایه‌ها با نرم‌افزار گوگل‌ارث و کاربری اراضی به رتبه‌بندی سایت‌ها پرداخته و مشخص شد در کدام منطقه از شهر پردیس واقع شده‌اند. سایت‌های قرارگرفته در دسته بسیار مناسب اغلب در فاز 7 و 11 شهر پردیس واقع‌ شده است که ویژگی موردنیاز را دارا هستند. طبق تحلیل صورت‌گرفته 232 قطعه با کاربری صنعتی در فاز 7 و 71 قطعه زمین با کاربری زمین بایر و 1 قطعه زمین با کاربری خدمات شهری، در دسته بسیار مناسب جهت برپایی ساخت برون‌سایتی جهت لجستیک در مرحله بازسازی هستند (تصویر شماره 18).


بحث
مخاطرات طبیعی امری اجتناب‌ناپذیر است. هرساله شاهد وقوع سوانح طبیعی متفاوتی در سطح جهان هستیم. به همین منظور پاسخ‌گویی مؤثر نیازمند رویکردی نوین در‌زمینه برپایی اسکان موقت و دائم است. در دهه اخیر روی آوردن به ساخت برون‌سایتی به دلیل مزیت‌های اساسی این رویکرد، همچون سرعت ساخت و امنیت آن مورد اقبال جهانی قرار گرفته است. با‌توجه‌به خلأ این رویکرد در کشور ایران و حادثه‌خیز بودن فلات ایران، استفاده از رویکرد نوین در‌زمینه مدیریت بحران امری اساسی تلقی می‌شود. به همین منظور با شناخت ضوابط و نیازهای فیزیکی و حرایم آن برای فضای ساخت برون‌سایتی به تعیین متغیر اساسی با عنوان‌های عوامل طبیعی، دسترسی، ویژگی کالبدی و اقتصادی که دارای 13 زیر‌معیار شامل دوری از گسل، فاصله از مسیل، اندازه قطعه زمین، کاربری صنعتی، زمین بایر، کاربری، دسترسی، عرض معبر، فاصله تا شریان‌های اصلی درجه 1، فاصله تا مرکز درمانی، مالکیت دولتی، مالکیت خصوصی، فاصله تا منابع و مصالح است پرداخته شد و با استفاده از نظر کارشناسان خبره در این زمینه معیارها جهت مکان‌یابی اولویت‌بندی شده‌اند.
در این مطالعه با تلفیق تکنیک تحلیل سلسله‌مراتبی و تحلیل‌های فضایی، ابتدا به بررسی مقایسات زوجی معیارهای حاصل از تحلیل عوامل مختلف تأثیر‌گذار و استفاده از نظرات کارشناسی پرداخته شده و معیارهایی همچون اندازه قطعه زمین، دوری از گسل و کاربری صنعتی با اهمیت بالا در نظر گرفته شدند. پس از تعیین اهمیت معیارها، اعمال وزن‌ها برای تولید نقشه‌های فازی هر معیار مدنظر قرار گرفت. در‌نهایت نقشه نهایی تولیدشده شهر پردیس برای برپایی فضای ساخت برون‌سایتی به 5 دسته طبقه‌بندی شد. طبقه‌بندی از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب است. طبق نتایج تحلیل اطلاعات، 16/1 درصد از پهنه در دسته بسیار مناسب قرار گرفته است. در این دسته سایت‌هایی در فاز 7 شهر پردیس مدنظر قرار گرفته‌اند که از شرایط مناسب‌تری برای احداث فضای ساخت برون‌سایتی برخوردار هستند. به این دلیل که ازنظر معیارهای دوری از گسل، اندازه قطعه و نزدیکی به شریان‌های درجه 1 مناسب برای این نوع کاربری هستند. در تصویر شماره 19 نمونه سایت‌هایی که در دسته بسیار مناسب هستند شناسایی ‌شده و از‌طریق عکس هوایی لکه‌گذاری شده‌اند.

از نمونه پهنه‌های دیگر می‌توان به فاز 9 و 11 اشاره کرد که در دسته بسیار مناسب قرار گرفته‌اند. در نهایت اولویت‌بندی کارکردهای مورد‌نیاز برای بازسازی پس از سانحه می‌تواند به‌عنوان موضوع پژوهش‌های آتی مدنظر قرار گیرد. 

نتیجه گیری
 با‌توجه‌به ویژگی‌های فضای ساخت برون‌سایتی که شامل فضای تولیدی، صنعتی و محل انبار و نگهداری تجهیزات لازم جهت لجستیک بازسازی در زمان وقوع سوانح است، نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد در شهر پردیس که بر‌اساس فازهای مختلف شهری برنامه‌ریزی شده است، باتوجه‌به معیارهای اصلی تعیین‌شده، فازهای 6 و 7 به دلیل وجود کاربری‌های صنعتی و وجود زمین بایر با اندازه قطعات بالا (معیارهای اصلی برای مکان‌یابی سایت‌های ساخت برون‌سایتی) دارای تعداد سایت‌های مناسب بیشتری هستند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش

این مقاله نمونه انسانی و حیوانی نداشته است. براین‌اساس نیاز به کد اخلاق نبود و تمام قوانین اخلاقی در پژوهش رعایت شده است.

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد سینا رشیدی در رشته بازسازی پس از سانحه در دانشگاه آزاد اسلامی پردیس بود.

مشارکت نویسندگان
نویسندگان به یک اندازه در نگارش مقاله مشارکت داشتند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
نویسندگان از شرکت عمران پردیس برای ارائه داده های مورد نیاز برای انجام این تحقیق تشکر می کنند.

 
References
Afkhamiaghda, M., Elwakil, E., Afsari, K., & Rapp, R. (2022).“Factors affecting the post-disaster temporary housing construction.” Journal of Emergency Management (Weston, Mass.), 19(8), 79–95. [DOI:10.5055/jem.0632] [PMID]
Alizade Behtash, M. M. (2015). [Locating temporary shelter sites after the earthquake in Tehran Province (Persian)] [MA thesis]. Tehran: Islamic Azad University Central Organization. [Link]
Behtash, M. M. (2014). [Locate temporary housing sites after the earthquake in Tehran (Persian)] [MA thesis]. 
Elwakil, E., Afkhamiaghda, P. M., Afsari, K., & Rapp, R. (2021). Factors affecting the post-disaster temporary housing construction. Journal of Emergency Management, 19(1), 1-18. [Link]
Esgandari, J. (2022). [Comparison and study of construction methods and the evolution of this industry from traditional to industrial and the effect of building industrialization on reducing costs and construction time (Persian)] [MAthesis]. 
Ghannad, P., Lee, Y. C., & Choi, J. O. (2020). Feasibility and implications of the modular construction approach for rapid post-disaster recovery. International Journal of Industrialized Construction, 1(1), 64-75. [DOI:10.29173/ijic220]
Hayatgheibi, Z. S., & Ghalambordezfooly, R. (2021). [Apply analysis hierarchical process for site selection of temporary housing centers after disaster (case study: District 2 of Tehran City) (Persian)]. Disaster Prevention and Management Knowledge, 11(4), 401-413. [Link]
Hosseini, S. A., Ghalambordezfooly, R., & de la Fuente, A. (2022). Sustainability model to select optimal site location for temporary Housing Units: Combining GIS and the MIVES-Knapsack Model. Sustainability, 14(8), 4453. [DOI:10.3390/su14084453]
Mahmoudi, A., Hashimpour, R., & Mohamadi, A. (2023). [Locating temporary accommodation and crisis management sites in Semnan city with multivariate evaluation method (Persian)]. Disaster Prevention and Management Knowledge, 13 (1), 80-92. [Link]
Sanaie Nik, AA. (2016). [Evaluation of the Pardis City master plan with a revision approach (Persian)] [MA thesis]. Tehran: Islamic Azad University Central Organization. [Link]
Shahzad, W. M., Rajakannu, G., & Kordestani Ghalenoei, N. (2022). Potential of modular offsite construction for emergency situations: A New Zealand study. Buildings, 12(11), 1970. [DOI:10.3390/buildings12111970]
Shoja Araghi, M. , Tavallaei, S., & Ziaeian, P. (2011). [Location analysis regarding disaster management bases via GIS case study: Tehran Municipality (No.6) (Persian)]. Journal of Urban - Regional Studies and Research, 3(10), 41-60. [Link]
Shoja Araghi, M. , Tavallaei, S., & Ziaeian, P. (2011). [Location analysis regarding disaster management bases via GIS Case study: Tehran Municipality (No.6) (Persian). Journal of Urban - Regional Studies and Research, 3(10), 41-60.
 
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1403/2/18 | پذیرش: 1403/7/16 | انتشار الکترونیک: 1403/12/10

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه علمی دانش پیشگیری و مدیریت بحران می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

Designed & Developed by : Yektaweb