زمینه و هدف: با افزایش جمعیت و تراکم آن در شهر، خدمات رسانی در زمینه‌های مختلف به دلیل کمبودهای موجود، دچار نارسایی در مکان‌یابی مراکز خدماتی می‌شود و از میان مراکز خدمات شهری، سازمان آتش‌نشانی وظیفه تأمین امنیت در جهت پیشگیری و مقابله با آتش را انجام می‌دهد. یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این مراکز مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. مکانی که در شرایط بحرانی محلی مناسب برای خدمات‌رسانی باشد. این پژوهش با ارائه الگوی مناسب به دنبال مکان‌یابی بهینه مراکز آتش‌نشانی در شهر بیرجند می باشد.

روش: روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است. در مرحله نخست به شناسایی عوامل موثر بر مکان گزینی پایگاه‌ها 1-فاصله مناسب از مراکز آموزشی2-فاصله مناسب از مراکز اداری ‌3-فاصله مناسب از مراکز درمانی4-فاصله مناسب از مراکز انبارداری 5-فاصله مناسب از مراکز کارگاهی 6-فاصله مناسب از معابر اصلی7 -فاصله مناسب از تأسیسات و تجهیزات شهری 8-‌فاصله مناسب از مراکز تجاری 9-فاصله مناسب از تراکم بالای جمعیتی پرداخته شد، سپس با استفاده از نرم افزار Arc GIS و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و پس از طی کردن مراحل تهیه لایه‌‌های اطلاعاتی، طبقه بندی و ارزش‌گذاری درونی لایه‌ها و وزن‌دهی و همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی به اولویت‌بندی زمین‌های شهر بیرجند برای ایجاد  مراکز آتش‌نشانی پرداخته  شد.

یافته ها:زمین‌های شهر بیرجند برای ایجاد مراکز آتش‌نشانی در 5 منطقه ارزش‌گذاری شده است. مناطق خیلی ضعیف (1295608 متر مربع)، مناطق ضعیف (5551925 متر مربع)، مناطق متوسط (9620790 متر مربع)، مناطق خوب (11844342متر مربع)، مناطق خیلی خوب (7370336 متر مربع) که زمین‌های مناطق مناسب و خیلی مناسب  برای ایجاد مراکز آتش‌نشانی بلامانع می‌باشند.

نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد 5 مرکز آتش‌نشانی موجود در مناطق مناسب و خیلی مناسب واقع شده اند و برخی نقاط همانند شرق شهر دسترسی به هیچ­گونه ایستگاه آتش‌نشانی ندارد.