آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 9، شماره 3 - ( دوره نهم ، شماره سوم، پاییز 1398 )
جلد 9 شماره 3 صفحات 239-252 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sharghi A, Asadi S, Ghaemmaghami S. A Comparative Study of Local and Reconstructed Rural Post-disaster Housing
Case study: Layavol Oliya after the 1989 Manjil-Rudbar earthquake. Disaster Prev. Manag. Know. 2019; 9 (3) :252-239
URL: http://dpmk.ir/article-1-277-fa.html
URL: http://dpmk.ir/article-1-277-fa.html
شرقی علی، اسدی سعیده، قائم مقامی سپیده. مطالعه تطبیقی مسکن بومی و بازسازی شده پساسانحه روستایی، روستای مورد مطالعه: لیاول علیا پس از زلزله 1369 منجیل-رودبار. دانش پیشگیری و مدیریت بحران. 1398; 9 (3) :252-239
علی شرقی1 
، سعیده اسدی* 2، سپیده قائم مقامی3
، سعیده اسدی* 2، سپیده قائم مقامی3
1- استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
2- دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
3- کارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران ، ایران.
2- دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
3- کارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران ، ایران.
چکیده: (2784 مشاهده)
زمینه و هدف: زلزله یکی از تهدیدهای جدی در عصر حاضر است، که منابع محلی جوامع روستایی را درهم می‌شکند. پس از زلزله 31 خرداد منجیل-رودبار در سال 1369، به دلیل حجم بالای آسیب‌ها، روستاهای زیادی علاوه بر جابه‌جایی با یکدیگر ادغام گردیدند. لیاول علیا یکی از این روستا بود که بنا به سیاستهای اتخاذ شده، جابه‌جا شده و با سه روستای دیگر در مکانی به نام چهارمحل ادغام گردید. این جابه‌جایی و ادغام سبب دگرگونی‌هایی در کالبد، گونه و عملکرد مسکن و متعاقب آن سبک زندگی و معیشت ساکنان شد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین تغییرات مسکن در نتیجه جابجایی و ادغام روستای لیاول و تغییرات ایجاد شده در طرح و کالبد، سازمان فضایی و گونه مسکن بازسازی شده در مقایسه با مسکن بومی با گذشت 29 سال از زلزله است.
روش: برای درک تغییرات ایجاد شده در مسکن در دو گونه یاد شده، دو رویکرد اتخاذ شده است. در ابتدا از دیدگاه، فرم، گونه شناسی، سازماندهی فضایی، تعداد 4 خانه بومی و 4 خانه بازسازی شده(به همراه الحاقات و تغییرات ایجاد شده تا زمان حال) برداشت میدانی شدند. علاوه بر آن، تلاش شد با ساکنان لیاول جدید در مورد الحاقات مسکن و دلایل آن نیز مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شود تا به خلاصه‌ای از تاریخچه تغییرات مسکن بازسازی شده تا به امروز و چگونگی شکل‌گیری لایه های مختلف فضایی، عملکرد و چیدمان آن دست یافته شود.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، مسکن بازسازی شده در طرح و کالبد به جهت مصالح ساخت، الحاق فضاهای زیستی جدید، تعریف متفاوت و گاهی متغایر از حریم و امنیت، تکنولوژی ساخت و عناصر معماری مانند بام و نما، دچار تغییراتی در مقایسه با مسکن بومی شده است. همچنین از بعد سازمان فضایی نیز به سبب تغییر در ابعاد زمین و مسکن، تناسبات مسکن، زمین و فضاهای زیستی- معیشتی، انعطاف‌پذیری فضاها، اولویت‌های فضایی و پراکنش مسکن روستایی، تغییراتی بین این دو گونه مشاهده می‌شود. از منظر گونه‌شناسی مسکن نیز می‌توان به تغییراتی در جهت‌گیری مسکن بنا به مسائل جغرافیایی - اقلیمی، تطابق اقلیمی مسکن، کاهش تعداد طبقات و همچنین ارتفاع آن از سطح زمین، و کاهش تاثیرپذیری از عوامل طبیعی- محیطی اشاره کرد.
نتیجه گیری: به نظر می‌رسد، همانطور که کاهش آسیب‌پذیری کالبدی روستای لیاول در برابر سوانح آتی یکی از معیارهای اصلی بازسازی بوده است، توجه به عوامل اجتماعی-روانی، فرهنگی، معیشتی و جغرافیایی- اقلیمی موثر بر گونه‌شناسی، طرح و ساخت و سازماندهی فضایی مسکن روستایی، در این بازسازی مورد اهمال قرار گرفته‌اند. باید اذعان نمود که، صرف بازسازی مسکن با رویکرد بومی نیز منجر به موفقیت و استقبال عموم نخواهد شد. بنابراین تحقیق در مورد ویژگی‌های گونه مسکن بومی بازمانده از زلزله سال 1369، تغییرات، تطبیق‌پذیری‌ها و چگونگی شکل‌گیری مسکن دائمی فعلی و شناسایی جنبه‌های مثبت؛ منفی؛ وجوه مشترک و نقاط افتراق بین آنها، می‌تواند منجر به شکل‌گیری طرح های بهینه در تصمیم‌گیری و پیاده سازی مسکن آینده این روستا شود.
روش: برای درک تغییرات ایجاد شده در مسکن در دو گونه یاد شده، دو رویکرد اتخاذ شده است. در ابتدا از دیدگاه، فرم، گونه شناسی، سازماندهی فضایی، تعداد 4 خانه بومی و 4 خانه بازسازی شده(به همراه الحاقات و تغییرات ایجاد شده تا زمان حال) برداشت میدانی شدند. علاوه بر آن، تلاش شد با ساکنان لیاول جدید در مورد الحاقات مسکن و دلایل آن نیز مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شود تا به خلاصه‌ای از تاریخچه تغییرات مسکن بازسازی شده تا به امروز و چگونگی شکل‌گیری لایه های مختلف فضایی، عملکرد و چیدمان آن دست یافته شود.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، مسکن بازسازی شده در طرح و کالبد به جهت مصالح ساخت، الحاق فضاهای زیستی جدید، تعریف متفاوت و گاهی متغایر از حریم و امنیت، تکنولوژی ساخت و عناصر معماری مانند بام و نما، دچار تغییراتی در مقایسه با مسکن بومی شده است. همچنین از بعد سازمان فضایی نیز به سبب تغییر در ابعاد زمین و مسکن، تناسبات مسکن، زمین و فضاهای زیستی- معیشتی، انعطاف‌پذیری فضاها، اولویت‌های فضایی و پراکنش مسکن روستایی، تغییراتی بین این دو گونه مشاهده می‌شود. از منظر گونه‌شناسی مسکن نیز می‌توان به تغییراتی در جهت‌گیری مسکن بنا به مسائل جغرافیایی - اقلیمی، تطابق اقلیمی مسکن، کاهش تعداد طبقات و همچنین ارتفاع آن از سطح زمین، و کاهش تاثیرپذیری از عوامل طبیعی- محیطی اشاره کرد.
نتیجه گیری: به نظر می‌رسد، همانطور که کاهش آسیب‌پذیری کالبدی روستای لیاول در برابر سوانح آتی یکی از معیارهای اصلی بازسازی بوده است، توجه به عوامل اجتماعی-روانی، فرهنگی، معیشتی و جغرافیایی- اقلیمی موثر بر گونه‌شناسی، طرح و ساخت و سازماندهی فضایی مسکن روستایی، در این بازسازی مورد اهمال قرار گرفته‌اند. باید اذعان نمود که، صرف بازسازی مسکن با رویکرد بومی نیز منجر به موفقیت و استقبال عموم نخواهد شد. بنابراین تحقیق در مورد ویژگی‌های گونه مسکن بومی بازمانده از زلزله سال 1369، تغییرات، تطبیق‌پذیری‌ها و چگونگی شکل‌گیری مسکن دائمی فعلی و شناسایی جنبه‌های مثبت؛ منفی؛ وجوه مشترک و نقاط افتراق بین آنها، می‌تواند منجر به شکل‌گیری طرح های بهینه در تصمیم‌گیری و پیاده سازی مسکن آینده این روستا شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1398/1/12 | پذیرش: 1398/2/15 | انتشار الکترونیک: 1398/7/17
دریافت: 1398/1/12 | پذیرش: 1398/2/15 | انتشار الکترونیک: 1398/7/17
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
