آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 7، شماره 3 - ( دوره هفتم ،شماره سوم،پاییز 1396 )
جلد 7 شماره 3 صفحات 224-211 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mesgary Houshyar S. Challenges and Solutions for relocation of rural settlements after disasters (Case Study: Reconstruction of villages in Ardebil province after the earthquake of 1996). Disaster Prev. Manag. Know. 2017; 7 (3) :211-224
URL: http://dpmk.ir/article-1-151-fa.html
URL: http://dpmk.ir/article-1-151-fa.html
مسگری هوشیار سارا. چالشها و راهکارهای جابه جایی سکونتگاههای روستایی پس از سوانح طبیعی؛ مطالعه موردی: بازسازی روستاهای استان اردبیل پس از زلزله 1375. دانش پیشگیری و مدیریت بحران. 1396; 7 (3) :211-224
معماری و کارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران .
چکیده: (5364 مشاهده)
زمینه و هدف: در اغلب برنامه های پس از سانحه سیاست جابه جایی کل یا بخشی از سکونتگاه، به عنوان راه حلی مناسب به منظور کاهش خطرپذیری یا تسهیل و تسریع در بازسازی مورد ملاحظه قرار میگیرد. اما تجارب مختلف حاکی از آن است که جابه جایی سکونتگاه ها معمولاً به جای حل مسائل بر مشکلات افزوده اند. هدف از این مقاله بررسی چالشهای جابه جایی سکونتگاه ها با توجه به مطالعه موردی بازسازی روستاهای استان اردبیل پس از زلزله 1375 است که پیامدهای مختلف آن و کارایی اقدامات کاهش خطر از طریق جابه جایی سکونتگاه و ساخت مسکن مقاوم را بررسی نموده و راهکارهایی جهت افزایش موفقیت چنین سیاستهایی ارائه میدهد.
روش: تحقیق حاضر از نظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی و با استفاده از روش ترکیبی کمی و کیفی بوده که در طول یک سال با انجام مطالعات گسترده کتابخانه ای و بررسی اسناد و متون تخصصی، همچنین بازدیدهای متعدد از منطقه و گردآوری داده های پرسشنامه، مصاحبه آزاد و عمیق، گفتگو با روستاییان، مشاهده آزاد و تهیه عکس و کروکی از روستاها، برداشت نقشه برخی واحدهای احداثی و بخشهای الحاقی از طریق پیمایش و کار میدانی صورت گرفته است. قلمرو مکانی تحقیق، 10 روستای جابه جا شده در محدوده تخریب شدید، اطراف شهر سرعین و روستاهای گلستان و جوراب در مرکز زمینلرزه بوده و سه روستای توسعه پیوسته نیز به عنوان گروه شاهد مدنظر قرار گرفتند.
یافته ها: تعجیل در بازسازی روستاهای زلزله زده جهت مقابله با اقلیم سرد منطقه موجب شده مکانیابی محل احداث روستاهای جدید بدون انجام مطالعات جامع اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی صورت گیرد. لذا با گذشت زمان چالشهای مختلفی بروز نموده که مردم محلی گاه با استفاده از ظرفیتهای خود تدابیری اندیشیده اند. اما به طور کلی جابه جایی سکونتگاه موجب کاهش آسیب پذیری نشده، به طوری که در روستاهای توسعه پیوسته همچنان ساخت وساز در مکان قبل تداوم دارد و در برخی روستاهای جابه جاشده نیز سکونتگاه قدیم همچنان مورد استفاده قرار میگیرد.
نتیجه گیری: مهمترین راهکارهای موفقیت در فرایند بازسازی پس از سوانح و به ویژه سیاست جابهجایی سکونتگاهها را میتوان «انجام برنامهریزی بازتوانی پیش از سانحه برای مناطق خطرپذیر کشور؛ انجام مطالعات جامع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی در پهنه های در معرض خطر؛ بهره گیری از متخصصان حوزه های مختلف سوانح در فرایند بازسازی؛ بهره گیری از مشارکت جامعه سانحه زده در فرایند بازسازی سکونتگاه اعم از مکان گزینی، انتخاب سایت و همسایگی ها؛ حل مساله مالکیت اراضی؛ استفاده از دانش بومی، و ارائه الگوهای مختلف مسکن متناسب با الگوی معماری منطقه و بعد خانوار» برشمرد.
روش: تحقیق حاضر از نظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی و با استفاده از روش ترکیبی کمی و کیفی بوده که در طول یک سال با انجام مطالعات گسترده کتابخانه ای و بررسی اسناد و متون تخصصی، همچنین بازدیدهای متعدد از منطقه و گردآوری داده های پرسشنامه، مصاحبه آزاد و عمیق، گفتگو با روستاییان، مشاهده آزاد و تهیه عکس و کروکی از روستاها، برداشت نقشه برخی واحدهای احداثی و بخشهای الحاقی از طریق پیمایش و کار میدانی صورت گرفته است. قلمرو مکانی تحقیق، 10 روستای جابه جا شده در محدوده تخریب شدید، اطراف شهر سرعین و روستاهای گلستان و جوراب در مرکز زمینلرزه بوده و سه روستای توسعه پیوسته نیز به عنوان گروه شاهد مدنظر قرار گرفتند.
یافته ها: تعجیل در بازسازی روستاهای زلزله زده جهت مقابله با اقلیم سرد منطقه موجب شده مکانیابی محل احداث روستاهای جدید بدون انجام مطالعات جامع اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی صورت گیرد. لذا با گذشت زمان چالشهای مختلفی بروز نموده که مردم محلی گاه با استفاده از ظرفیتهای خود تدابیری اندیشیده اند. اما به طور کلی جابه جایی سکونتگاه موجب کاهش آسیب پذیری نشده، به طوری که در روستاهای توسعه پیوسته همچنان ساخت وساز در مکان قبل تداوم دارد و در برخی روستاهای جابه جاشده نیز سکونتگاه قدیم همچنان مورد استفاده قرار میگیرد.
نتیجه گیری: مهمترین راهکارهای موفقیت در فرایند بازسازی پس از سوانح و به ویژه سیاست جابهجایی سکونتگاهها را میتوان «انجام برنامهریزی بازتوانی پیش از سانحه برای مناطق خطرپذیر کشور؛ انجام مطالعات جامع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی در پهنه های در معرض خطر؛ بهره گیری از متخصصان حوزه های مختلف سوانح در فرایند بازسازی؛ بهره گیری از مشارکت جامعه سانحه زده در فرایند بازسازی سکونتگاه اعم از مکان گزینی، انتخاب سایت و همسایگی ها؛ حل مساله مالکیت اراضی؛ استفاده از دانش بومی، و ارائه الگوهای مختلف مسکن متناسب با الگوی معماری منطقه و بعد خانوار» برشمرد.
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/3/29 | پذیرش: 1396/6/11 | انتشار الکترونیک: 1396/7/24
دریافت: 1396/3/29 | پذیرش: 1396/6/11 | انتشار الکترونیک: 1396/7/24
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
