مقدمه: علیرغم آنکه بحران در نزد افکارعمومی و اغلب پژوهشهای حوزه مدیریت بحران، تداعیکننده بحرانهای طبیعی و مخاطرات زیستمحیطی است ولیکن با نگاهی نوآورانه، در این مقاله رویکرد غیرزیستی بحران را بررسی میکنیم چراکه در عصر کنونی بحرانهای انسانساخت به واقعیتی اجتنابناپذیر بدل شدهاند که برهمزننده نظم و هنجارهای جامعه تلقی میشوند. در این مقاله با تأکید بر سه رویکرد پیشبینانه، پیشگیرانه و آمادهسازانه، عوامل پیشران کنشگری مؤثر رسانههای جریان اصلی در مدیریت بحرانهای اجتماعی سیاسی و پیامدهای این نوع کنشگری در مدیریت بحرانهای مذکور شناسایی شد.
روش: این مقاله از نظر ماهیت اکتشافی، از نظر سنجش روش کیفی و از نظر هدف کاربردی و روش انجام آن مصاحبه نیمهساختاریافته بوده است. جامعه مورد بررسی شامل سیاستگذاران رسانه، اساتید حوزه ارتباطات بحران، خبرگان حوزه مدیریت بحران و دولتمردان حوزه سیاسی اجتماعی بودهاند که با روش نمونهگیری گلوله برفی به آنها دست یافتیم و با ۱۵ مصاحبه اشباع نظری حاصل شد. روش تجزیهوتحلیل دادهها تحلیل مضمون بوده است و از مجموع ۲۵۰ کد اولیه، ۱۵۹ مضمون پایه، 26 مضمون سازماندهنده و نهایتاً ۸ مضمون فراگیر به دست آمد.
یافتهها: براساس یافتهها، کارکرد رسانهها در مدیریت بحران شامل کارکرد حمایتی از افکار عمومی،کارکرد آگاهیبخشی،کارکرد مطالبهگری از نهادهای مسئول،کارکرد اطلاعرسانی و کارکرد استراتژیک است که با نقشآفرینی رسانهها در 3 فاز پیش، حین و پس از بحران تعریف میشود.
نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که عوامل زمینهساز کنشگری موثر رسانهها در فاز پیشبینی بحرانهای اجتماعی سیاسی شامل پیشران زیرساختی، توانمندی کارکردی رسانه، پیشران نیروی انسانی، پیشران استانداردهای حرفهای و سرمایه اجتماعی رسانه است. نتایج کنشگری موثر رسانهها در فاز پیشبینی بحرانها در سه حوزه پیامدهای اجتماعی کنشگری موثر رسانه پیش از بحران، پیامدهای سیاسی کنشگری موثر رسانه پیش از بحران و پیامدهای ناشی از مسئولیت اجتماعی بدست آمد. عوامل زمینهساز کنشگری موثر رسانهها در پیشگیری از بحرانهای اجتماعی سیاسی نیز در دو زمینه پیشرانهای مرتبط با عموم و پیشرانهای مرتبط با دولت و مدیران بحران نتیجهگیری شد. نتایج کنشگری موثر رسانهها در پیشگیری از بحرانهای اجتماعی سیاسی به پیامدهای ماکرو و میکرو تقسیم گردید. عوامل زمینهساز کنشگری موثر رسانهها در فاز آمادهسازی در برابر بحران نیز شامل پیشرانهای فرآیندی، محتوایی و بافتاری تعریف شد و در نهایت نتایج کنشگری موثر رسانهها در فاز آمادهسازی در برابر بحرانهای اجتماعی سیاسی، در سه حوزه پیامدهای آموزشی، روانشناختی و عملکردی رسانه دستهبندی شد.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |