مقدمه
نیروگاه‌ها شامل مجموعه‌ای از ماشین‌آلات و دستگاه‌ها هستند که برای تبدیل انرژی نهفته برخی از مواد قابل‌احتراق یا انرژی پتانسیل جریان آب به انرژی الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند (آزاده و همکاران، 2007؛ فرشادمنش و همکاران، 2024). انواع نیروگاه‌ها شامل نیروگاه حرارتی (نیروگاه‏های هسته‏ای، بخاری، گازی، سیکل ترکیبی و دیزلی)، نیروگاه برقابی، نیروگاه بخار، نیروگاه گازی و نیروگاه‌های با انرژی تجدیدپذیر هستند (هرینچنکو و همکاران، 2023). نیروگاه سیکل ترکیبی پربازده‌ترین نوع نیروگاه در بین تمامی نیروگاه‌هاست. در چنین نیروگاه‌هایی انرژی حرارتی ناشی از گازهای خروجی توربین گاز به یک بویلر بازیافت با چرخه آب / بخار رفته و با چرخش پره‌های توربین سبب تولید برق می‌شود (کومار و همکاران، 2020). از‌آنجایی‌که یک نیروگاه سیکل ترکیبی دارای توربین بخار و کندانسور است، وجود سیستم خنک‌کننده در این نیروگاه لازم و ضروری است. با‌توجه‌به موقعیت جغرافیایی و شرایط آب‌و‌هوایی این نیروگاه‌ها نوع سیستم خنک‌کننده کندانسور می‌تواند یکی از سیستم‌های برج خشک، سیستم خنک‌کننده هوای کندانسور و یا سیستم یک بار ـ گذر باشد. سیستم یک بار ـ گذر برای نیروگاه‌های واقع در کنار دریا و یا رودخانه مناسب است (لین و همکاران، 2024). 
به‌طور معمول نیروگاه‌های واقع در مجاورت دریا، آب را مستقیماً از دریا به داخل چرخه سیستم خنک کاری یک بار ـ گذر کشیده و نهایتاً دوباره آن را به داخل دریا تخلیه می‌کنند. شرایط در داخل چرخه سیستم خنک کاری محیط مناسبی جهت رسوب و رشد میکروارگانیسم‌های دریایی است. این رسوبات می‌تواند منجر به انسداد لوله‌ها و کانال‌ها شود (محمدفام و همکاران، 2023). غربالگری جریان آب خنک‌کننده و تمیز کردن رسوبات، جزء استراتژی‌های کنترل‌کننده مؤثر در سیستم‌های نیروگاهی است. دوزینگ شیمیایی نظیر کلرزنی مکرر در سطوح پایین‌تر از سطح کشندگی، روشی مؤثر برای پاک‌سازی فیزیکی آب است که به‌طور گسترده جهت کنترل رسوبات در کانال‌های خنک‌کننده نیروگاه برق مورد استفاده قرار می‌گیرد. فعل‌و‌انفعالات شیمیایی صورت‌گرفته در فرآیند تولید کلر مورد‌نیاز در واحد کلرزنی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، منجر به تولید سدیم هیپوکلریت و گاز هیدروژن می‌شود (گلاور و همکاران، 2020). گاز هیدروژن بسیار قابل‌اشتعال و انفجار است. به‌طوری‌که در ترکیب با هوا و در بازه گسترده‌ای از غلظت 4 تا 75 درصد حجمی، قابلیت اشتعال و انفجار را داراست و آنتالپی استاندار سوختن آن 286 کیلوژول بر مول است. در صورت ترکیب هیدروژن با هوا، ممکن است در اثر یک جرقه کوچک، مقدار اندکی گرما و یا نور خورشید انفجار رخ دهد. حوادث مربوط به گاز هیدروژن در صنعت به علت خصوصیات ویژه آن (قابلیت اشتعال بالا، انفجار و پراکندگی) متفاوت از سایر حوادث صنعتی است. برای مثال انفجار هیدروژن در پاسانادا آمریکا (سال 1992) منجر به کشته شدن 23 نفر و زخمی شدن 316 نفر شد. انفجار بر اثر نشت گاز هیدروژن در یک نیروگاه در هنگ‌کنگ (سال 1999) باعث مرگ 2 نفر و مجروح شدن 19 نفر شد. در همان سال آتش‌سوزی و انفجار هیدروژن در نیروگاهی در فلوریدا منجر به مرگ 3 نفر و زخمی شدن 50 نفر شد (باند و رید، 2020). 
نیروگاه از نقطه‌نظر بروز حوادث شغلی از کانون‌های فوق‌العاده حساس در جهان به شمار می‌رود (فرشادمنش و همکاران، 2024). بنابراین با‌توجه‌به موقعیت حساس نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، جهت حفظ نیروی انسانی، کاهش هزینه‌های پرداختی بابت حوادث شغلی و کاهش روزهای تلف‌شده می‌بایست ریشه‌یابی اصولی حوادث در این صنایع مورد تحقیق، پژوهش و بررسی روز‌افزون قرار گیرد (روبین و ژای، 2012؛ لعل و همکاران، 2019). ارزیابی ریسک یکی از مهم‌ترین روش‌های کنترل هدفمند خطرات در صنعت است. همچنین مدیریت ریسک از مهم‌ترین ابزارهای تعیین استراتژی‌های کنترل است که باید در سطوح مختلف و ابعاد مختلف یک فرایند کاری بررسی شود (شیرالی و همکاران، 2013). از روش‌های مورد‌استفاده در ارزیابی ریسک، روش ارزیابی ریسک Bow-tie است که یک روش احتمالاتی یکپارچه در مدیریت ریسک است که با یافتن علل بنیادین بروز یک حادثه و روابط منطقی حاکم بر آن‌ها، به تجزیه‌و‌تحلیل پیامدهای آن و ارزیابی احتمالات و مسیر رخداد سناریوهای مختلف جهت جلوگیری، کنترل و کاهش رویدادهای ناخواسته می‌پردازد (حیرانی و بقائی، 2016).
مارکوفسکی و کوتینیا در سال 2012، مطالعه‌ای با عنوان «کاربرد مدل Bow-tie در آنالیز لایه‌های حفاظتی» به این نتیجه رسیدند که در میان مدل‌های کیفی مختلفی که برای ارائه سناریوی حادثه استفاده می‌شود، رویکرد Bow-tie بهترین نمایش تصویری روابط بین خطرات مختلف (علل)، حوادث، سیستم‌های ایمنی و پیامدهای آن به شمار می‌رود. این مدل می‌تواند مجموعه‌ای کامل از رویدادهای مسیر را معرفی کند که می‌تواند برای همه سناریوهای احتمالی مورد استفاده قرار گیرد (مارکوفسکی و کوتینیا، 2011).
 در مطالعه انجام‌شده توسط امیرحسین تکیه و همکاران، تحت عنوان «کاربرد تکنیک Bow-tie در آنالیز حادثه واحد SRP پالایشگاه شهید تندگویان تهران (سال 1390)» یکی از حوادث فرایندی مهم منجر به فوت در شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران با استفاده از تکنیک پاپیون (Bow-tie) که از مؤثر‌ترین و نوین‌ترین روش های تجزیه‌و‌تحلیل حوادث به شمار می‌رود، مدل‌سازی شد. این بررسی نشان داد استفاده از روش سیستماتیک و تحلیلی Bow-Tie ضمن تعیین علل ریشه‌ای حوادث، در تعیین وظایف بحرانی با هدف اطمینان از یکپارچگی و اثربخشی کنترل‌های جاری کاملاً موثر بوده و نقش مهمی در شناسایی شاخص‌های کلیدی عملکرد (ایمنی، بهداشت و محیط زیست-HSE) و بهبود آن‌ها ارائه می‌دهد (تکیه، 2000).
در مطالعه‌ای که توسط لی و همکاران در سال 2018 در ارتباط با شبیه‌سازی سیستم مدیریت ایمنی پروسه کلرزنی بر‌اساس روش سیستم پویا صورت گرفت، به این مهم اشاره شد که کارگران، تجهیزات، مواد، محیط زیست و انرژی در فرایند کلرزنی در ارتباط بسیار نزدیک با هم هستند، در این مقاله با استفاده از تئوری و روش‌های پویایی سیستم، یک مدل دینامیکی سیستم کلرزنی برای بررسی عوامل نااطمینانی که تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در فرایند کلرزنی دارند شبیه‌سازی شده است. 4 ماژول مربوط به کارگران، مدیریت، قوانین (و مقررات) و تجهیزات و همچنین یک عامل جهش مرتبط با درجه خوردگی، به‌طور جامع یکپارچه شده است. از‌طریق پیاده‌سازی یک‌سری از سناریوها با ورودی‌های مختلف، می‌توان دریافت مدل پیشنهادی دینامیکی سیستم می‌تواند الگوی نفوذ در میزان خوردگی تجهیزات را به دست آورد و مهارت کار، تأثیر مثبت و کاملی بر ایمنی سیستم دارد (لی و همکاران، 2018).
مارکوفسکی و کوتینیا در سال 2012، مطالعه‌ای با عنوان «کاربرد مدل Bow-tie در آنالیز لایه های حفاظتی» به این نتیجه رسیدند که در میان مدل‌های کیفی مختلفی که برای ارائه سناریو حادثه استفاده می‌شود، رویکرد bow-tie بهترین نمایش تصویری برای روابط بین خطرات مختلف (علل)، حوادث، سیستم‌های ایمنی و پیامدهای آن به شمار می‌رود. این مدل می‌تواند مجموعه‌ای کامل از رویدادهای مسیر را معرفی کند که می‌تواند برای همه سناریوهای احتمالی مورد استفاده قرار گیرد (مارکوفسکی و کوتینیا، 2011).
در مطالعه انجام‌گرفته توسط بورگس-لیمریکو همکاران در سال 2014، به تجزیه‌و‌تحلیل پاپیونی یک برخورد کشنده  در یک معدن زغال‌سنگ زیر‌زمینی (معدن زغال‌سنگ زیر‌زمینی Queenland در سال 2007) با هدف آنالیز مرگ‌و‌میر پرداخته شد. در این مقاله برای تشریح از روش Bow-Tie استفاده شد و به این نتیجه رسیدند که نمایش پاپیونی ارائه‌دهنده یک روش مؤثر سیستماتیک بررسی دلایل، نتایج و پیشگیری احتمالی و کاهش اقدامات کنترل یا موانع مرتبط با تصادف قبلی است (بورگس-لیمریک و همکاران، 2014).
با‌توجه‌به موارد ذکر‌شده هدف مطالعه حاضر شناسایی و کمی‌سازی علل وقوع نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی یک نیروگاه سیکل ترکیبی با سیستم خنک‌کننده یک بار ـ گذر براساس تکنیک Bow-tie است.

روش
تکنیک Bow-tie
شناسایی و ارزیابی علل اصلی رخداد نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی، همچنین پیامدهای ناشی از رخداد آن براساس تکنیک Bow-tie انجام شد.
BT یا تکنیک پاپیونی یک روش گرافیکی برای نشان دادن سناریوی کامل حادثه است که از علل حادثه شروع و با عواقب آن پایان می‌یابد. این مدل در‌واقع از ترکیب 2 روش تحلیل درخت خطا و تحلیل درخت رویداد تشکیل شده است. شناسایی و ارزیابی علل اصلی سناریوی مورد‌نظر (رویداد اصلی) با استفاده از تکنیک تحلیل درخت خطا انجام شد (رمضانی‌فر و همکاران، 2023). روش تحلیل درخت خطا، یک مدل منطقی و سلسله‌مراتبی است که چگونگی وقوع یک حادثه ناخواسته را از ترکیب رویدادهای میانی و رویدادهای پایه‌ای نشان می‌دهد. حادثه ناخواسته معمولاً به‌عنوان رویداد اصلی درخت خطا معرفی می‌شود. در این روش ارتباط بین رویدادها و علل آن‌ها با استفاده از دورازه‌های منطقی AND و OR نشان داده می‌شود (اسکندری و همکاران، 2019؛ رمضانی‌فر و همکاران، 2023). همچنین براساس ارتباط منطقی بین رویدادهای پایه با رویدادهای میانی، احتمال رویدادهای میانی و در‌نهایت احتمال رویداد اصلی از‌طریق قوانین ترکیب دروازه‌ها طبق فرمول‌های شماره1، 2، 3 و 4 محاسبه می‌شود.
قوانین ترکیب دروازه‌ها: 


k: تعداد کل رویدادهای ورودی به دروازه موردنظر
PAnd (E): احتمال وقوع رویداد میانی یا رویداد اصلی با ورودی and
POr (E): احتمال وقوع رویداد میانی یا رویداد اصلی با ورودی OR
P (Ei): احتمال رخداد رویدادها در درخت خطا Ei برای 1, 2, 3 = k
در ادامه به‌منظور شناسایی پیامدهای مختلفی که در صورت وقوع رویداد اصلی (نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی) و نقص هر‌یک از موانع ایمنی ممکن است رخ دهد، از تکنیک آنالیز درخت رویداد (ETA) استفاده شد (کورمانوف و همکاران، 2024).
 ETA یک ابزار بسیار قدرتمند برای شناسایی و محاسبه ترتیب رخداد سناریوهای دخیل در حادثه بالقوه است و یک تکنیک مدل‌سازی قیاسی است که با ایجاد 2 شاخه موفقیت و نقص به‌طور هم‌زمان به ارزیابی یک رویداد منفرد می‌پردازد. هدف این تکنیک، تعیین رخداد اولیه و پیامدهای آن در صورت عدم کارکرد صحیح سیستم‌های ایمنی است (اسکندر و همکاران، 2018؛ اندروز و اریکسون، 2000). در این رویکرد، احتمال رخداد هر پیامد از‌طریق فرمول شماره 5 محاسبه شد.


در این رابطه (Pr (Consequence احتمال رخداد هر‌یک از پیامدها، Pr (TE) احتمال رویداد اصلی و Pr (E) احتمال شکست یا موفقیت موانع ایمنی است.

یافته‌ها
تصویر شماره 1 دیاگرام Bow-tie حاصل از سناریو نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی را نشان می‌دهد که سمت چپ آن دیاگرام تحلیل درخت خطا و سمت راست آن دیاگرام ETA است. 

در ابتدا ترسیم دیاگرام تحلیل درخت خطای نشت هیدروژن از واحد کلرزنی (به‌عنوان سناریو اصلی) انجام شد. شناسایی علل اصلی نشت هیدروژن از واحد کلرزنی از‌طریق مشاهدات مستقیم، مصاحبه با کارشناسان، بررسی اسناد و نقشه‌های عملیاتی جمع‌آوری شد. نتایج به 3 علل اصلی، از‌جمله نقص در مخزن ذخیره کلر، نقص در عملکرد رکتی فایر و نقص عملکرد الکترولایزرها اشاره کرد. این علل اصلی به علل میانی و پایه‌ای بیشتر شکسته شدند. در‌مجموع 64 علل یا نقص (44 علل پایه‌ای و 20 علل میانی) در وقوع نشت هیدروژن از واحد کلرزنی شناسایی شد. 
بخش درخت رویداد با درنظر گرفتن 3 مانع ایمنی، تراکم و احتقان، جرقه آنی و جرقه تأخیری با هدف تعیین توالی رویدادها و حوادث مختلف پس از رویداد اصلی ترسیم شد. باتوجه‌به عملکرد موانع ایمنی یعنی شکست یا عملکرد صحیح و مورد‌انتظار، سناریوی نشت هیدروژن از واحد کلرزنی منجر به 6 پیامد نهایی شد که آتش ناگهانی، آتش فورانی، آتش کروی، انفجار و انتشار مواد را شامل می‌شود.
بعد از ترسیم کیفی Bow-tie، احتمال رخداد رویدادهای پایه و موانع ایمنی با استفاده از پایگاه داده‌هایی مانند OREDA، نظر کارشناسان در این زمینه و داده‌های ارائه‌شده در راهنمای آنالیز ریسک (2000) استخراج شد و کمی‌سازی BT با استفاده از ترکیب دروازه‌های منطقی و فرمول‌های شماره 3، 4 و 5 انجام گرفت (جدول‌های شماره 1 و 2). 





بحث 
این مطالعه در صنایع نیروگاهی با هدف شناسایی و ارزیابی خطرات و تعیین ریسک‌های ایمنی مؤثر در واحد کلرزنی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با سیستم خنک‌کاری یک بار ـ گذر با استفاده از جمع‌آوری داده‌ها از‌طریق روش‌های میدانی، شامل بررسی نقشه‌های دیاگرام جریان فرآیند ( (PFDو نقشه‌های نمودار لوله کشی و ابزار دقیق(P&ID) واحد کلرزنی توسط اعضای تیم ارزیابی ریسک، بررسی حوادث و شبه‌حوادث واحد کلرزنی نیروگاه مورد‌مطالعه و صنایع مشابه، مصاحبه با اپراتورها و خبرگان واحد کلرزنی نیروگاه مورد‌مطالعه، بررسی دستورالعمل‌های کاری مکتوب جهت بهره‌برداری از سیستم، بررسی داده‌های نرخ نقص اجزای واحد کلرزنی، بررسی لاگ شیت‌های راه‌اندازی و کنترل عملکرد روزانه سیستم و روش کتابخانه‌ای (استفاده از کتاب‌ها، مقاله‌ها، اینترنت و غیره) بر‌اساس روش تحلیل ریسک‌های نامطلوب سیستم با استفاده از روش Bow- tie صورت گرفته است. امروزه بیشتر مطالعات جهت طراحی استراتژی‌های پیشگیرانه و کنترلی حوادث در صنایع بر روی فرایند مدیریت ریسک تمرکز بیشتری دارند، زیرا در این فرایند رویدادهای پایه منجر به رخداد رویداد اصلی (سناریو) شناسایی می‌شوند تا امکان طراحی استراتژهای پیشگیرانه کارآمدتر فراهم شود (امین و همکاران، 2023). 
در بین روش‌های تحلیل حوادث، تکنیک Bow-tie به‌عنوان یک روش کارآمد و قابل‌اعتبار به‌خاطر توانایی آن در نمایش علل رخداد یک حادثه در قالب یک مدل گرافیکی ثابت شده است (برقعی‌پور و همکاران، 2021؛ آلنکار و همکاران، 2023). Bow-tie، تکنیکی ثابت در مدیریت ریسک مرتبط و شناسایی علل مخاطرات است. این یک روش تجزیه‌و‌تحلیل جامع، سازمان‌یافته و منطقی با هدف شناسایی و ارزیابی مخاطرات سیستم‌های پیچیده است (برقعی‌پور و همکاران، 2019). 
Bow-tie دارای توانایی استدلال استقرایی است که احتمال وقوع رویداد اصلی را پیش‌بینی می‌کند (میرزایی علی‌آبادی و همکاران، 2016؛ پاپاژورگیو و همکاران، 2023). نتایج استدلال استقرایی به‌منظور پیش‌بینی احتمال نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی با رویکرد BT نشان داد احتمال وقوع به‌دست‌آمده 1-10× 1/51 است. همچنین نتایج استدلال استقرایی سناریوی نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی با استفاده از مدل Bow-tie نشان داد پیامد دوم (انفجار / آتش فورانی / آتش ناگهانی) محتمل‌ترین پیامد ناشی از نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی با احتمال وقوع 2-10× 4/89 است. 
نتایج حاصل، حاکی از توان بالای این روش در تحلیل خطرات و ریسک‌ها با ارائه یک تحلیل روشن و قابل‌فهم برای همگان از اقدامات پیشگرانه و واکنشی مطلوب است که این موضوع با یافته‌های تحقیق تکیه و همکاران در سال 1390 (تکیه ، 2000)، مبنی بر نقش مهم Bow-tie در شناسایی شاخص‌های کلیدی عملکرد HSE و بهبود آن‌ها و همچنین مطالعه بورگس-لیمریکو در سال 2014 (بورگس-لیمریکو،  2014)، مبنی بر امکان ارائه یک روش مؤثر سیستماتیک بررسی دلایل، نتایج و پیشگیری احتمالی و کاهش اقدامات کنترل یا موانع مرتبط با تصادف قبلی با استفاده از روش Bow-tie، هم‌راستا است.
مطالعه حاضر یک رویکرد جامع تحلیل کمی ریسک نشت هیدروژن از واحد کلرزنی یک نیروگاه سیکل ترکیبی با سیستم خنک‌کننده یک بار ـ گذر ارائه می‌دهد. نشت هیدروژن از واحد کلرزنی (سناریوی اصلی) و پیامدهای ناشی از آن برای تحلیل ریسک احتمالی مدنظر قرار گرفت. تجزیه‌و‌تحلیل علت ـ پیامد سناریو با استفاده از دیاگرام Bow-tie، رویدادهای پایه‌ای، رویدادهای میانی، موانع ایمنی و شناسایی پیامدهای احتمالی ناشی از نشت هیدروژن از واحد کلرزنی انجام شد. بر‌اساس تحلیل تکنیک Bow-tie، نقص عملکرد الکترولایزرها به‌عنوان مهم‌ترین عامل و انفجار / آتش فورانی / آتش ناگهانی به‌عنوان مهم‌ترین پیامد در وقوع نشت هیدروژن از واحد کلرزنی شناخته شدند. 

نتیجه‌گیری
در این مطالعه، با استفاده از تکنیک تحلیل Bow-tie، خطرات و ریسک‌های ناشی از نشت گاز هیدروژن از واحد کلرزنی یک نیروگاه سیکل ترکیبی با سیستم خنک‌کننده یک بار ـ گذر شناسایی و ارزیابی شد. نتایج نشان داد وقوع نشت هیدروژن از واحد کلرزنی ممکن است به پیامدهای جدی همچون انفجار، آتش فورانی و آتش ناگهانی منجر شود. از‌آنجایی‌که نقص عملکرد الکترولایزرها به‌عنوان مهم‌ترین علت در وقوع این حادثه شناسایی شد اقدامات پیشگیرانه باید بر بهبود عملکرد این سیستم و پایش دقیق آن متمرکز شود.
با‌توجه‌به پیچیدگی‌های فرایند و تأثیرات احتمالی آن، استفاده از مدل Bow-tie در شبیه‌سازی و تحلیل حوادث سیستم‌های پیچیده، مانند نیروگاه‌های سیکل ترکیبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مدل با ارائه تصویری شفاف از علل و پیامدهای حادثه، امکان شناسایی راه‌های مقابله با خطرات و طراحی استراتژی‌های مؤثر برای کاهش ریسک‌ها و پیامدهای ناخواسته را فراهم می‌آورد. در‌نتیجه، استفاده از این روش در تحلیل ریسک‌های مرتبط با واحدهای کلرزنی نیروگاه‌ها می‌تواند به افزایش ایمنی و کاهش خطرات منجر شود.
در‌نهایت، پیشنهاد می‌شود نیروگاه‌ها به‌طور مداوم بر سیستم‌های کنترل ایمنی نظارت داشته باشند و از نتایج این مطالعه برای بهبود برنامه‌های ایمنی و پیشگیری از حوادث استفاده کنند. این امر نه‌تنها به حفظ سلامت کارکنان و محیط زیست کمک خواهد کرد، بلکه به کاهش هزینه‌های اقتصادی ناشی از حوادث نیز منتهی می‌شود.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این تحقیق با رعایت تمام اصول اخلاقی انجام شد. ازآنجایی که هیچ آزمایشی روی نمونه‌های انسانی یا حیوانی انجام نشد، نیازی به رعایت اصول اخلاقی نبود..

حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان‌های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان
همه نویسندگان به‌طور یکسان در مفهوم و طراحی مطالعه، جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، تفسیر نتایج و تهیه پیش‌نویس مقاله مشارکت داشتند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
 

References
Alencar, M., Silva, L., Bhardwaj, U., & Guedes Soares, C. (2023). Risk identification and Bowtie analysis for risk management of subsea pipelines.Paper presented at: The 33rd European Safety and Reliability Conference (ESREL 2023), 3 – 8 September 2023, Southampton, UK. [DOI:10.3850/978-981-18-8071-1_P195-cd] 
Amin, Z., & Mohammad, R. (2023). Bowtie analysis for risk assessment of confined space at sewerage construction project. "Progress in Energy and Environment, 24, 22-34. [DOI:10.37934/progee.24.1.2234] 
Andrews, J., & Ericson, C. A. (2000). Fault tree and Markov analysis applied to various design complexities. Proceedings of the 18th international system safety conference. [Link]
Azadeh, A., Mohammad, F. I., & Garakani, M. (2007). A total ergonomic design approach to enhance the productivity in a complicated control system. Information Technology Journal, 6(7), 1036-1042. [DOI:10.3923/itj.2007.1036.1042] 
Bond, J., & Reid, D. (2020). Explosion at the Phillips’ Houston chemical complex, Pasadena, 23 October 1989. Loss Prevention Bulletin, 272, 29-31. [Link]
Borgheipour, H., Tehrani, G., Eskandari, T., Mohammadieh, O., & Mohammadfam, I. (2021). Dynamic risk analysis of hydrogen gas leakage using Bow-tie technique and Bayesian network. International Journal of Environmental Science and Technology, 18, 3613–3624. [DOI:10.1007/s13762-020-03090-4] 
Borgheipour, H., Tehrani, G. M., Tehrani, N. A., Lomer, S. N., Esfahani, A. N., & Mohammadfam, I. (2019). Health Safety and Environmental Hazards of the Chlorination Unit of Combined Cycle Power Plants by Using HAZOP and Bow-Tie Methods. Occupational Hygiene and Health Promotion. [DOI:10.18502/ohhp.v3i2.1391] 
Burgess-Limerick, R., Horberry, T., & Steiner, L. (2014). Bow-tie analysis of a fatal underground coal mine collision. Ergonomics Australia, 10, 1-5. [Link]
Eskandari, T., Aliabadi, M. M., & Mohammadfam, I. (2018). Dynamic analysis of the consequences of gas release in process industries using event tree technique and bayesian network. International Journal of Occupational Hygiene, 10(3), 151-157. [Link]
Eskandari, T., Mohammadfam, I., & Mirzaei Aliabadi, M. (2019). [Dynamic Safety Analysis CNG Stations Using Fault Tree Approach and Bayesian Network (Persian)]. Journal of Health and Safety at Work, 9(4), 250-264. [Link]
Fam, I. M., Azadeh, A., & Azadeh, M. A. (2023). Modeling an integrated health, safety and ergonomics management system: Application to power plants. Journal of Research in Health Sciences, 7(2), 1-10. [Link]
Farshadmanesh, P., Beal, J., Sakurahara, T., Reihani, S., Kee, E., & Rowell, A.,et al. (2024). Modeling interconnections of safety and financial performance of nuclear power plants part 1: Categorical review and theoretical bases. Progress in Nuclear Energy, 171, 105123. [DOI:10.1016/j.pnucene.2024.105123] 
Glover, A., Baird, A., & Brooks, D. (2020). Final report on hydrogen plant hazards and risk analysis supporting hydrogen plant siting near nuclear power plants. New Mexico: Sandia National Laboratories.  [DOI:10.2172/1678837] 
Heyrani, P., & Baghaei, A. (2016). [Risk assessment in gas and oil pipelines based on the fuzzy Bow-tie technique (Persian)]. Journal of Health and Safety at Work, 6(1), 59-70. [Link]
Hrinchenko, H., Koval, V., Shmygol, N., Sydorov, O., Tsimoshynska, O., & Matuszewska, D. (2023). Approaches to sustainable energy management in ensuring safety of power equipment operation. Energies, 16(18), 6488. [DOI:10.3390/en16186488] 
Kumar, P., Singh, L. K., & Kumar, C. (2020). Performance evaluation of safety-critical systems of nuclear power plant systems. Nuclear Engineering and Technology, 52(3), 560-567. [DOI:10.1016/j.net.2019.08.018] 
Kurmanov, A., Bekmagambetov, A., Daumova, G., Issamadiyeva, G., & Kulmagambetova, E. (2024). Event tree analysis as a method of assessing occupational risks in the production of titanium ingots. International Journal of Safety and Security Engineering, 14(5), 1371-1376. [DOI:10.18280/ijsse.140503] 
Laal, F., Fallah Madvari, R., & Halvani, G. (2019). The impact of safety programs on accident indicators in a combined cycle power plant. Health in Emergencies and Disasters Quarterly, 5(1), 45-52. [DOI:10.32598/hdq.5.1.320.1] 
Li, C. Y., Wang, J. H., Zhi, Y. R., Wang, Z. R., & Gong, J. H. (2018). Simulation of the chlorination process safety management system based on system dynamics approach. Procedia Engineering, 211, 332-342. [Link]
Lin, H., Zhang, S., Cao, R., Yu, S., Bai, W., & Zhang, R., et al. (2024). A review on the risk, prevention and control of cooling water intake blockage in coastal nuclear power plants. Nuclear Engineering and Technology, 56(2), 389-401. [DOI:10.1016/j.net.2023.10.009] 
Markowski, A. S., & Kotynia, A. (2011). “Bow-tie” model in layer of protection analysis. Process Safety and Environmental Protection, 89(4), 205-213. [DOI:10.1016/j.psep.2011.04.005] 
Mirzaei Aliabadi, M., Mohammad Fam, I., Kalatpour, O., & Babayi Mesdaraghi, Y. (2016). [Risk assessment of liquefied petroleum gas (LPG) storage tanks in the process industries using the Bowtie technique (Persian)]. Journal of Occupational Hygiene Engineering, 3(2), 1-11. [DOI:10.21859/johe-03021] 
Papageorgiou, P., Dermatis, Z., Anastasiou, A., Liargovas, P., & Papadimitriou, S. (2023). Using a Proposed Risk Computation Procedure and Bow-Tie Diagram as a Method for Maritime Security Assessment. Transportation Research Record, 2678(2), 318-339. [DOI:10.1177/03611981231173641] 
Ramezanifar, E., Gholamizadeh, K., Mohammadfam, I., & Aliabadi, M. M. (2023). Reliability assessment of fixed foam systems of storage tank based on fuzzy fault tree analysis. Journal of Health & Safety at Work, 13(1), 1-17. [Link]
Rubin, E. S., & Zhai, H. (2012). The cost of carbon capture and storage for natural gas combined cycle power plants. Environmental Science & Technology, 46(6), 3076–3084. [DOI:10.1021/es204514f] [PMID] 
Shirali, G.A., Mohammadfam, I., Ebrahimipour, V. (2013). A new method for quantitative assessment of resilience engineering by PCA and NT approach: A case study in a process industry. Reliability Engineering & System Safety, 119, 88-94. [DOI:10.1016/j.ress.2013.05.003]
Tekyeh, A. H., Jafari, M. J., & Mortazavi,  S. B. (2000). [Application of Bow-Tie technique in the accident analysis of SRP Unit of Shahid Tondoogan Refinery in Tehran (Persian)]. Paper presented at: The 7th National Conference on Occupational Health, Qazvin , Iran, 3 May 2011. [Link]