آدرس ایمیل خود را وارد نمایید
ثبت
پیام خود را بنویسید
دوره 14، شماره 4 - ( زمستان 1403 )
جلد 14 شماره 4 صفحات 477-460 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kiasat S, Ilanloo M. Japan’s Strategies for Adaptation to Climate Changes. Disaster Prev. Manag. Know. 2025; 14 (4) :460-477
URL: http://dpmk.ir/article-1-681-fa.html
URL: http://dpmk.ir/article-1-681-fa.html
کیاست شیما، ایلانلو مریم. تغییر اقلیم و سازگاری با آن در جوامع شهری: نمونه موردی، ژاپن. دانش پیشگیری و مدیریت بحران. 1403; 14 (4) :460-477
1- گروه محیط زیست، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2- گروه جغرافیا، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.
2- گروه جغرافیا، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.
متن کامل [PDF 11417 kb]
(206 دریافت)
| چکیده (HTML) (1716 مشاهده)
References
Aalbers, E.E., Lenderink, G., van Meijgaard, E., & van den Hurk, B. J. J. M. (2018). Local-scale changes in mean and heavy precipitation in Western Europe, climate change or internal variability? Climate Dynamics, 50, 4745-4766. [Link]
Ariyoshi, N., & Mori, N. (2018). Future projection of storm surge height at three major bays in Japan using maximum potential intensity of typhoon in western North Pacific. Journal of Japan Society of Civil Engineers Ser B2, 74 (2), 619--624. [Link]
Arnell, N. W., & Gosling, S. N. (2016). The impacts of climate change on river flood risk at the global scale. Climatic Change, 134, 387-401. [Link]
Bengtsson, L. (2021). Weather. Hurricane threats. Science (New York, N.Y.), 293(5529), 440–441. [DOI:10.1126/science.1062047] [PMID]
Barrett, B. F. D., DeWit, A., & Yarime, M. (2021). Japanese smart cities and communities: integrating technological and institutional innovation for society 5.0. In H. M. Kim, S. Sabri & A. Kent (Eds.), Smart Cities for Technological and Social Innovation. Cambridge: Academic Press. [DOI:10.1016/B978-0-12-818886-6.00005-8]
Barrett, B. F. D., Ohta, H., & Trencher, G. (2022). Prospects for acceleration of socio-technical transitions for deep decarbonization. In Y. Yang & A. Taufen (Eds.), The Routledge handbook of sustainable cities and landscapes in the pacific Rim. London: Routledge. [DOI:10.4324/9781003033530-36].
Carbon Tracker. (2019). Land of the rising sun and offshore wind. London: Carbon Tracker. [Link]
Chapman, A., & Fraser, T. (2019). Japan’s mega solar boom: Quantifying social equity expectations and the realties at the local scale. Sustainability Science, 14, 355-374. [DOI:10.1007/s11625-018-0613-y]
Commission on Global Governance. (2023). Our global neighbourhood: The Report Of The Commission On Global Governance. Oxford: Oxford University Press. [DOI:10.1093/oso/9780198279983.001.0001]
Davidson, L., Briggs, J., Nolan, E., Bush, J., Håkansson, I., & Moloney, S. (2020). The making of a climate emergency response: Examining the attributes of climate emergency plans. Urban Climate, 33, 100666. [DOI:10.1016/j.uclim.2020.100666]
de Souza Leao, S. (2021). Japan bets on hydrogen to lift its ambitious carbon-neutral plans. Retrieved from: [Link]
DeWit, A. (2021). Fallout from the Fukushima shock: Japan’s emerging energy policy. Asia-Pacific Journal, 9(45). [Link]
DeWit, A. (2022). Japan’s energy policy at a crossroads: a renewable energy future? The Asia-Pacific Journal, 10 (4).
European Commission. (2022). Supporting REPowerEU: Affordable, secure and sustainable energy for Europe. Brussels: European Commission. [Link]
Feldhoff, T. (2017). Low carbon communities, energy policy and energy democracy in Japan. In F. Caprotti & L. Yu (Eds.), Sustainable Cities in Asia. London: Routledge. [DOI:10.4324/9781315643069-19]
Fisher, D. R. (2023). Understanding the relationship between subnational and national climate change politics in the United States: Toward a theory of boomerang federalism. Environment and Planning C: Government and Policy, 31(5), 769-784. [DOI:10.1068/c11186]
Foster, R. N. (1986). Innovation: The attacker’s advantage. New York: Summit Books. [Link]
Fraser, T. (2020). Japan’s resilient, renewable cities: How socioeconomics and local policy drive Japan’s renewable energy transition. Environmental Politics, 29(3), 500-523. [DOI:10.1080/09644016.2019.1589037]
Hajzadeh, H. (2020). [Analyze of the legal obligations against climate change from the perspective of international treaties and internal law (Persian)]. Climate Change Research, 1(2), 55-78. [DOI:10.30488/ccr.2020.111123]
Heidarzade, E., Varvaei, A., Pournoori, M., & Ghasemi, N. (2021). [Examining the guarantees and legal requirements for combating long-range and transboundary pollution (in the countries of the Middle East region within the framework of a regional understanding) (Persian)]. Journal of Environmental Science and Technology, 23(6).
Hidalgo, C., A. (2021). Economic complexity theory and applications. Nature Reviews Physics, 3, 92–113. [DOI:10.1038/s42254-020-00275-1]
Kantei (Office of the Prime Minister). (2020). Mirai Toshi Kaigi (The Council on Investments for the Future). In: Dai 41 kai kaigi: Seicho senryaku foroappu an (The 41st Meeting: The Follow-up for Growth Strategy (Draft)), 17 July.
Keidanren Policy and Action. (2019). Rebuilding Japan’s electricity system - electricity policy to realize society 5.0. Retrieved from: [Link]
Keidanren. (2022). Towards green transformation (GX). (provisional translation). Retrieved from: [Link]
Khadivi Sohrabi, T. , Ashrafi, D., & Abdollahi, M. (2020). [Assessing the effectiveness of international legal requirements related to the Convention against Climate Change in the performance of countries (Persian)]. Geography (Regional Planning), 10(40), 379-395. [Link]
Kharecha, P. A., & Sato, M. (2019). Implications of energy and CO2 emission changes in Japan and Germany after the Fukushima accident. Energy Policy, 132, 647-653. [DOI:10.1016/j.enpol.2019.05.057]
Kikkawa, T. (2023). Has the nuclear policy really changed? World Economic Review IMPACT, 6 February. Retrieved from: [Link]
Kingston, J. (2022). Japan’s nuclear village. Asia-Pacific Journal, 10(37). [Link]
Kuramochi, T. (2015). Revie of energy and climate policy developments in Japan before and after Fukushima. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 43, 1320-1332. [DOI:10.1016/j.rser.2014.12.001]
Ko, Y., Barrett, B. F. D., Copping, A. E., Sharifi, A., Yarime, M., & Wang, X. (2019). Energy transitions towards low carbon resilience: evaluation of disaster-triggered local and regional cases. Sustainability, 11(23), 6801. [DOI:10.3390/su11236801]
House of Councilors (The National Diet of Japan). (2023). Bill on the promotion of a smooth transition to a decarbonized growth-oriented economic structure (in Japanese).
Ko, Y., Coffman, M., Mulvaney, D., Copping, A., Wang, H. W., & Barrett, B. (2022). ‘Conflicts of Greens’ in renewable energy landscapes: Case studies and a planning framework. In Y. Yang & A. Taufen (Eds.), The Routledge Handbook of Sustainable Cities and Landscapes in the Pacific Rim (pp. 430-448). London: Routledge. [Link]
Kyoto City Government. (2014). Kyoto city program of global warming countermeasures 2011 - 2020 - for an environmentally friendly city, economy and lifestyle. Retrieved from: [Link]
Lovins, A. B. (2022). Climate: Making sense and making money. Colorado: Rocky Mountain Institute. [Link]
Meti, A. (2020). Green growth strategy for the 2050 carbon neutrality (in Japanese), 25 December 2020. Retrieved from: [Link]
Meti, A. (2022). On the materialization of policy initiatives in realizing GX (in Japanese), the sub-committee for promoting green transformation, 14 December. Retrieved from: [Link]
Mildenberger, M. (2022). Carbon captured: How business and labor control climate politics. Cambridge: The MIT Press. [Link]
Moe, E. (2023). Energy, industry and politics: Energy, vested interests, and long-term economic growth and development. Energy, 35(4), 1730-1740. [DOI:10.1016/j.energy.2009.12.026]
Ohta, H. (2021). Japan’s policy on net carbon neutrality by 2050. East Asian Policy, 13(1), 19-32. [DOI:10.1142/S1793930521000027]
Ohta, H. (2021). Why Japan is No-longer a front-runner: Domestic politics, renewable energy, and climate change policy. In P. Midford & E. Moe (Eds.), New Challenges and Solutions for Renewable Energy. International Political Economy Series (pp. 51-76). Cham: Palgrave Macmillan. [DOI:10.1007/978-3-030-54514-7_3]
Olson, M. (2018). The rise and decline of nations: Economic growth, stagflation, and social rigidities. New Haven: Yale University Press. [DOI:10.12987/9780300157673]
Oshima, K. (2020). The political economy of renewable energy: Toward the green reform of energy policy. Toyokeizai shimpo sha, Tokyo.
Pierson, P. (2000). Increasing returns, path dependence, and the study of politics. American Political Science Review, 94 (2), 251-267. [Link]
Pierson, P. (2018). Politics in Time: History, institutions, and social analysis. Princeton: Princeton University Press. [Link]
Plantinga, A., & Scholtens, B. (2020). The financial impact of fossil fuel divestment. Climate Policy, 21(1), 107-119. [DOI:10.1080/14693062.2020.1806020]
Rabe, B. G. (2021). Beyond Kyoto: Climate change policy in multilevel governance systems. Governance, 20(3), 423–444. [DOI:10.1111/j.1468-0491.2007.00365.x]
Río, P. , & Unruh, G. (2017). Overcoming the lock-out of renewable energy technologies in Spain: The cases of wind and solar electricity. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 11(7), 1498-1513. [DOI:10.1016/j.rser.2005.12.003]
Seba, T. (2014). Clean disruption of energy and transportation: How silicon valley will make oil, nuclear, natural gas, coal, electric utilities and conventional cars obsolete by 2030. Marunouchi: Clean Planet Ventures. [DOI:10.61322/XRBY5311]
Shadifar, G. (201). [Architectural and urban planning measures for vulnerability reduction against tsunami, 2011 Japan Tsunami Case study (Persian)]. Disaster Prevention and Management Knowledge, 5(3), 202-209. [Link]
Shimotsuma, T. (2020). Kyoto city’s challenge to jointly achieve 1.5◦C.
Tokyo Metropolitan Government. (2019). [Zero emission Tokyo strategy (Japanese)]. Retrieved from: [Link]
Mauree, D., Naboni, E., Coccolo, S., Perera, A.T. D., & Nik, V. M. , & Scartezzini, J. L.(2019). Scartezzini JL. A review of assessment methods for the urban environment and its energy sustainability to guarantee climate adaptation of future cities. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 112, 733-746. [DOI:10.1016/j.rser.2019.06.005]
Ye, B., Jingjing, J., Junguo, L., Zheng, Y., & Zhou, N. (2021). Research on quantitative assessment of climate change risk at an urban scale: Review of recent progress and outlook of future direction. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 135, 110415, [DOI:10.1016/j.rser.2020.110415]
متن کامل: (178 مشاهده)
مقدمه
شهرها به‌عنوان یک نیروگاه برای تولید، مصرف و تجارت ظهور می‌کنند و در حال حاضر 54 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند و 80 درصد از ثروت جهانی را جمع‌آوری کرده‌اند (آریوشی و موری، 2018). بااینحال شهرها که به‌عنوان یک فویل برای مرکز اجتماعی‌اقتصادی عمل می‌کنند، به کانون مصرف انرژی و بزرگ‌ترین انتشار‌دهنده گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. در حال حاضر، آن‌ها دو‌سوم مصرف جهانی انرژی را تشکیل می‌دهند و مسئول 70 درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی هستند. علاوهبراین، شهرها با جمعیت بسیار متمرکز، ثروت و زیرساخت‌ها، یکی از قربانیان اصلی تغییرات اقلیمی هستند که می‌تواند تا حد زیادی انرژی مصرف کنند (آلبرز و همکاران، 2018). همان‌طور که در تصویر شماره 1 نشان شده است، شهرها با انواع مخاطرات آب‌و‌هوایی مواجه هستند. اکثریت زیادی از شهرهای با میلیون‌ها نفر جمعیت، به‌ویژه کلان‌شهرها، در مناطق کم‌ارتفاع ساحلی قرار دارند ( دیاز و مورو، 2017) و به‌شدت در معرض تهدیدات افزایش سطح دریا و موج طوفان و سیل مکرر هستند (تصویر شماره 1). به‌طور خاص، در سال 2016 شهرها بیش از 2000 مخاطره اقلیمی داشته‌اند. بیش از 70 درصد از شهرهای مورد‌بررسی حداقل 1 نوع مخاطره آب‌و‌هوایی بسیار خطرناک یا خطرناک را متحمل شده‌اند (تصویر شماره 1) که اغلب شامل حملات آب‌و‌هوایی شدید و رویدادهای آب‌و‌هوایی بوده است. این نوع مخاطرات بر روی بخش‌های بهداشت و مسکونی، منابع و کشاورزی، و زیرساخت‌های حملونقل و انرژی بیشترین تأثیر را دارند (سینگ و نجفی، 2020) (تصویر شماره 1). علاوهبراین با نگاه به آینده، گسترش شهرنشینی، رشد تقاضای انرژی شهری و تأثیر گسترده تغییرات آب‌و‌هوایی ادامه خواهند داشت که این حاکی از قرار گرفتن شهرها در معرض تغییرات آب‌و‌هوایی است. با قضاوت درمورد این‌ها، شهرها بار عمده خطرات تغییرات آب‌و‌هوایی را اکنون و در آینده متحمل می‌شوند (یی و همکاران، , 2021 موری و همکاران، 2019) . در این زمینه مطالعاتی در طی 2 دهه اخیر در سطح جهان صورت گرفته است. البته مطالعات در ایران بسیار کم انجام شده است. در ادامه به برخی از این مطالعات اشاره میشود.
هیدالگو و همکاران (2022) به چالش‌ها و فرصت‌ها برای سیستم‌های غذایی در آب‌و‌هوای در حال تغییر (بررسی سیستماتیک یکپارچه‌سازی سیاست‌های آب‌و‌هوایی) پرداختند. بررسی‌شان نشان می‌دهد اگرچه یکپارچه‌سازی سیاست‌های آب‌و‌هوایی به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان یک استراتژی ترجیحی برای برخورد مؤثرتر با حوزه‌های سیاستی پیچیده و چندگانه مورد بحث قرار می‌گیرد، ساختارهای نهادی و حاکمیتی موجود موانعی را برای ادغام مؤثر اهداف اقلیمی در بخش‌ها، رویکردها و حوزه‌های قضایی ایجاد می‌کنند. فرصت‌ها و چالش‌های خاصی برای سیستم‌های غذایی و امنیت غذایی وجود دارد. از‌جمله این فرصت‌ها، سازگاری مفهومی است که می‌تواند از استراتژی‌های کاربری زمین که هم‌افزایی بین اهداف سازگاری، کاهش و توسعه پایدار ایجاد می‌کند، به دست آید. علاوهبراین بخش کشاورزی اغلب ساختارهای عمودی را برای ارائه خدمات پشتیبانی ایجاد کرده است که می‌تواند برای تسهیل یکپارچگی عمودی و اجرای استراتژی‌ها مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل، میراث قانونی و فرایندهای غالباً پیچیده لایه‌بندی سیاست، رانش و تبدیل در بخش‌های کاربری زمین، دستیابی به انسجام سیاست‌ها را به چالش می‌کشد. رودرز (2021) به تدوین مقررات منعطف برای کاهش تغییرات آب‌و‌هوایی (تحلیل سیاست مقایسه‌ای بین کشوری) پرداخت. علی‌رغم پتانسیل مقررات برای کاهش انتقال کربن‌زدایی، تحقیقات نسبتاً کمی درمورد طراحی و تأثیر مقررات انعطاف‌پذیری که تا به امروز اجرا شده است، وجود دارد. این تحلیل، سیاست تطبیقی اسناد سیاست دولتی و ادبیات دانشگاهی را برای شناسایی مقررات آب‌و‌هوایی انعطاف‌پذیر اجرا‌شده در کشورهای OECD بررسی می‌کند و زمینه اجرای آن‌ها، ویژگی‌های طراحی، اثربخشی و حمایت عمومی را ارزیابی می‌کند. در‌مجموع، 61 مقررات منعطف منحصربه‌فرد در 11 کشور و 42 حوزه قضایی زیرملی شناسایی شدند که می‌توانند در 6 دسته طبقه‌بندی شوند. یافته‌ها حاکی از آن است که از‌آنجایی‌که حوزه‌های قضایی به دنبال تقویت مجموعه‌های سیاست آب‌و‌هوایی خود هستند، مقررات انعطاف‌پذیر می‌تواند تا زمانی که سیاست‌ها به‌خوبی طراحی شده باشند و تأثیرات متقابل و برابری در نظر گرفته شود ابزاری نسبتاً مقرون‌به‌صرفه، با حمایت گسترده و مکمل برای دستیابی به کاهش عمیق انتشارات ارائه دهد. دی سوزا لیائو و همکاران (2021) به تجزیه‌و‌تحلیل میزان گاز گلخانه‌ای موجود در جو و برنامه‌ها و اقدامات شهرهای برزیل در راستای کاهش اثرات تغییر اقلیم پرداخته‌اند. نتایج این پژوهش در 4 شهر صنعتی برزیل نشان می‌دهد برنامه‌ها اقدامات این شهرها برای کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای مربوط به مصرف مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و واردات محصولات تولیدی پایدار نبوده است.
حیدرزاده و همکاران (1400) به بررسی ضمانت‌ها و الزامات حقوقی مقابله با آلودگی‌های دوربرد و فرامرزی (در کشورهای منطقه خاورمیانه در قالب تفاهم منطقه‌ای) پرداختند. در این مقاله الزامات حقوقی و آیین‌نامه‌های موجود در‌زمینه مقابله با آلودگی‌های دوربرد و فرامرزی (همچون اصل احتیاط و اصولی مشابه)، در کنار نمونه‌هایی از تعهد‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های تصویب‌شده بین‌المللی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد بدون وجود یک کنوانسیون منطقه‌ای در جهت مهار ریزگردها و دیگر بحران‌های زیست‌محیطی امکان حل مسئله وجود نخواهد داشت. حاج‌زاده (1399) به تحلیلی بر الزامات حقوقی مقابله با تغییرات اقلیمی از منظر معاهدات بین‌المللی و قوانین داخلی پرداخت. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد ارتقای جایگاه معاهدات زیست‌محیطی به معاهدات حقوق بشری می‌تواند به تقویت جایگاه این معاهدات در حقوق بین‌الملل بینجامد. همچنین اصلاحات ساختاری و هنجاری در حقوق داخلی نیز به توسعه و ترویج استاندارهای زیست‌محیطی در ایران منجر خواهد شد. خدیوی سهرابی و همکاران (1399) به بررسی میزان تأثیرگذاری الزامات حقوقی بین‌المللی مرتبط با کنوانسیون مبارزه با تغییرات اقلیمی در عملکرد کشورها پرداختند. موانع و چالش‌های موجود به 2 سطح ملی و بین‌المللی تقسیم می‌شوند و مجموعاً در 6 طبقه جداگانه قرار می‌گیرند. تنها کشورهای توسعه‌یافته از رویکرد «تثیبت میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به سطح انتشار سال 1990» استقبال کرده‌اند. همچنین در‌زمینه اتخاذ رویکردهای «تلاش برای کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای» و «انطباق با پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم» عملکرد کشورهای توسعه‌یافته بهتر بوده است. درمورد سازوکار «اجرای مشترک» تنها کشورهایی که دارای عملکرد قابل‌قبولی هستند، کشور هندوستان و مکزیک هستند. عملکرد کشورها درمورد سازوکار «تجارت انتشار» قابل‌قبول بوده است و روند رو‌به‌رشدی به لحاظ تعداد کشورهایی که در هر دوره زمانی به این سازوکار ملحق شده‌اند، وجود دارد و درمورد «توسعه پاک» تنها 4 کشور موفق بوده‌اند.
تغییرات آب‌و‌هوایی تهدید قابل‌توجهی برای کشور ژاپن به شمار می‌آید. ژاپن، کشوری با جمعیت سالخورده قابل‌توجه و سابقه مخاطرات طبیعی متعدد، تأثیر عمیق تغییرات آب‌و‌هوا را بر تمام جنبه‌های جامعه می‌شناسد. ژاپن به‌شدت در معرض خطرات آب‌و‌هوایی، از‌جمله طوفان‌های استوایی، بارندگی‌های شدید و سیل است. این کشور تعداد طوفان‌های بیشتری را نسبت به میانگین جهانی تجربه می‌کند. اگرچه ظرفیت ژاپن برای کاهش و واکنش به خطرات هواشناسی بالا در نظر گرفته میشود (آژانس بین المللی انرژی، 2020). مخاطراتی طبیعی در گذشته نه‌چندان‌دور اثرات قابل‌توجهی را به همراه داشته است. برای مثال، طوفان فکسای، طوفان شدیدی که در سال 2019 در منطقه توکیو اتفاق افتاد، باعث قطع برق در تقریباً 1 میلیون خانه شد، 5000 نفر را مجبور به تخلیه کرد، به ساختمان‌ها و وسایل نقلیه آسیب رساند و سیستم‌های حملونقل و مشاغل را قطع کرد. غلظت گازهای گلخانه‌ای در ژاپن از سطوح قبل از صنعتی شدن افزایش یافته است. مشابه روندهای جهانی، غلظت دی اکسید کربن مشاهده‌شده در جزیره هاتروما در چند ماه اول همه‌گیری بیماری کوویدـ 19 کاهش یافته است که بیشتر به دلیل محدودیت‌ها در چین است. اما شواهد حاکی از آن است که انتشار جهانی از آن زمان به بعد افزایش یافته است. در سال 2021، میانگین غلظت سالانه دی اکسید کربن اتمسفر در 3 ایستگاه مشاهده ژاپن بین 416/9 و 419/5 در میلیون بود. دولت ژاپن قانون انطباق با تغییرات آب‌و‌هوایی را در سال 2018 به تصویب رساند و برنامه ملی سازگاری و برنامه‌های سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی محلی را برای مدیریت خطرات آب‌و‌هوا و کاهش تأثیر تغییرات آب‌و‌هوایی ایجاد کرده است. علاوهبراین، وزارت محیط زیست ژاپن متعهد شده است که هر 5 سال 1 بار گزارش ارزیابی خود را درمورد تأثیرات تغییر آب‌و‌هوا در ژاپن منتشر کند. دومین گزارش ارزیابی در سال 2020 صادر شد (بارت و همکاران، 2021). ازاینرو هدف از این پژوهش مطالعه راهکارها و برنامه‌های کشور ژاپن در جهت سازگاری با مخاطرات تغییرات آب‌و‌هوایی است. نوآوری این تحقیق از آن جهت است که تاکنون مطالعه‌ای برروی روش و راهکارهای سایر کشورها در جهت سازگاری با مخاطرات تغییرات آب‌و‌هوایی به شکل جامع صورت نگرفته است. مطالعه این راهکارها و برنامه‌ها می‌تواند دستاورد بزرگی برای مسئولین کشور ایران باشد تا بتوانند از آن‌ها بهره بگیرند.
مبانی نظری
در این زمینه اتفاق نظر وجود دارد که تغییرات آب‌و‌هوایی یکی از تهدیدهای اصلی عصر ما است. پیش‌بینی میشود در دهه‌های آینده، مخاطرات اقلیمی، مانند طوفان، سیل، بالا آمدن سطح آب دریاها و دوره‌های خشک بیشتر اتفاق بیفتد، درحالیکه اختلالات در اکوسیستم‌ها و منابع آبی، رفاه جمعیت محلی را به خطر می‌اندازد و منجر به جابه‌جایی و ناآرامی میشود (مؤسسه سیاست‌های انرژی پایدار، 2021). به عبارتی: «پیش‌بینی‌های نگران‌کننده پیامدهای گرمایش جهانی با راه‌حل‌های پیشنهادی موجود قابل‌مقایسه نیستند». تصویر شماره 2 ترسیم روابط متقابل عوامل سیل (فاجعه آب‌و‌هوایی در شهرها) را نشان می‌دهد.
شهرها به‌عنوان یک نیروگاه برای تولید، مصرف و تجارت ظهور می‌کنند و در حال حاضر 54 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند و 80 درصد از ثروت جهانی را جمع‌آوری کرده‌اند (آریوشی و موری، 2018). بااینحال شهرها که به‌عنوان یک فویل برای مرکز اجتماعی‌اقتصادی عمل می‌کنند، به کانون مصرف انرژی و بزرگ‌ترین انتشار‌دهنده گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. در حال حاضر، آن‌ها دو‌سوم مصرف جهانی انرژی را تشکیل می‌دهند و مسئول 70 درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی هستند. علاوهبراین، شهرها با جمعیت بسیار متمرکز، ثروت و زیرساخت‌ها، یکی از قربانیان اصلی تغییرات اقلیمی هستند که می‌تواند تا حد زیادی انرژی مصرف کنند (آلبرز و همکاران، 2018). همان‌طور که در تصویر شماره 1 نشان شده است، شهرها با انواع مخاطرات آب‌و‌هوایی مواجه هستند. اکثریت زیادی از شهرهای با میلیون‌ها نفر جمعیت، به‌ویژه کلان‌شهرها، در مناطق کم‌ارتفاع ساحلی قرار دارند ( دیاز و مورو، 2017) و به‌شدت در معرض تهدیدات افزایش سطح دریا و موج طوفان و سیل مکرر هستند (تصویر شماره 1). به‌طور خاص، در سال 2016 شهرها بیش از 2000 مخاطره اقلیمی داشته‌اند. بیش از 70 درصد از شهرهای مورد‌بررسی حداقل 1 نوع مخاطره آب‌و‌هوایی بسیار خطرناک یا خطرناک را متحمل شده‌اند (تصویر شماره 1) که اغلب شامل حملات آب‌و‌هوایی شدید و رویدادهای آب‌و‌هوایی بوده است. این نوع مخاطرات بر روی بخش‌های بهداشت و مسکونی، منابع و کشاورزی، و زیرساخت‌های حملونقل و انرژی بیشترین تأثیر را دارند (سینگ و نجفی، 2020) (تصویر شماره 1). علاوهبراین با نگاه به آینده، گسترش شهرنشینی، رشد تقاضای انرژی شهری و تأثیر گسترده تغییرات آب‌و‌هوایی ادامه خواهند داشت که این حاکی از قرار گرفتن شهرها در معرض تغییرات آب‌و‌هوایی است. با قضاوت درمورد این‌ها، شهرها بار عمده خطرات تغییرات آب‌و‌هوایی را اکنون و در آینده متحمل می‌شوند (یی و همکاران، , 2021 موری و همکاران، 2019) . در این زمینه مطالعاتی در طی 2 دهه اخیر در سطح جهان صورت گرفته است. البته مطالعات در ایران بسیار کم انجام شده است. در ادامه به برخی از این مطالعات اشاره میشود.
هیدالگو و همکاران (2022) به چالش‌ها و فرصت‌ها برای سیستم‌های غذایی در آب‌و‌هوای در حال تغییر (بررسی سیستماتیک یکپارچه‌سازی سیاست‌های آب‌و‌هوایی) پرداختند. بررسی‌شان نشان می‌دهد اگرچه یکپارچه‌سازی سیاست‌های آب‌و‌هوایی به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان یک استراتژی ترجیحی برای برخورد مؤثرتر با حوزه‌های سیاستی پیچیده و چندگانه مورد بحث قرار می‌گیرد، ساختارهای نهادی و حاکمیتی موجود موانعی را برای ادغام مؤثر اهداف اقلیمی در بخش‌ها، رویکردها و حوزه‌های قضایی ایجاد می‌کنند. فرصت‌ها و چالش‌های خاصی برای سیستم‌های غذایی و امنیت غذایی وجود دارد. از‌جمله این فرصت‌ها، سازگاری مفهومی است که می‌تواند از استراتژی‌های کاربری زمین که هم‌افزایی بین اهداف سازگاری، کاهش و توسعه پایدار ایجاد می‌کند، به دست آید. علاوهبراین بخش کشاورزی اغلب ساختارهای عمودی را برای ارائه خدمات پشتیبانی ایجاد کرده است که می‌تواند برای تسهیل یکپارچگی عمودی و اجرای استراتژی‌ها مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل، میراث قانونی و فرایندهای غالباً پیچیده لایه‌بندی سیاست، رانش و تبدیل در بخش‌های کاربری زمین، دستیابی به انسجام سیاست‌ها را به چالش می‌کشد. رودرز (2021) به تدوین مقررات منعطف برای کاهش تغییرات آب‌و‌هوایی (تحلیل سیاست مقایسه‌ای بین کشوری) پرداخت. علی‌رغم پتانسیل مقررات برای کاهش انتقال کربن‌زدایی، تحقیقات نسبتاً کمی درمورد طراحی و تأثیر مقررات انعطاف‌پذیری که تا به امروز اجرا شده است، وجود دارد. این تحلیل، سیاست تطبیقی اسناد سیاست دولتی و ادبیات دانشگاهی را برای شناسایی مقررات آب‌و‌هوایی انعطاف‌پذیر اجرا‌شده در کشورهای OECD بررسی می‌کند و زمینه اجرای آن‌ها، ویژگی‌های طراحی، اثربخشی و حمایت عمومی را ارزیابی می‌کند. در‌مجموع، 61 مقررات منعطف منحصربه‌فرد در 11 کشور و 42 حوزه قضایی زیرملی شناسایی شدند که می‌توانند در 6 دسته طبقه‌بندی شوند. یافته‌ها حاکی از آن است که از‌آنجایی‌که حوزه‌های قضایی به دنبال تقویت مجموعه‌های سیاست آب‌و‌هوایی خود هستند، مقررات انعطاف‌پذیر می‌تواند تا زمانی که سیاست‌ها به‌خوبی طراحی شده باشند و تأثیرات متقابل و برابری در نظر گرفته شود ابزاری نسبتاً مقرون‌به‌صرفه، با حمایت گسترده و مکمل برای دستیابی به کاهش عمیق انتشارات ارائه دهد. دی سوزا لیائو و همکاران (2021) به تجزیه‌و‌تحلیل میزان گاز گلخانه‌ای موجود در جو و برنامه‌ها و اقدامات شهرهای برزیل در راستای کاهش اثرات تغییر اقلیم پرداخته‌اند. نتایج این پژوهش در 4 شهر صنعتی برزیل نشان می‌دهد برنامه‌ها اقدامات این شهرها برای کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای مربوط به مصرف مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و واردات محصولات تولیدی پایدار نبوده است.
حیدرزاده و همکاران (1400) به بررسی ضمانت‌ها و الزامات حقوقی مقابله با آلودگی‌های دوربرد و فرامرزی (در کشورهای منطقه خاورمیانه در قالب تفاهم منطقه‌ای) پرداختند. در این مقاله الزامات حقوقی و آیین‌نامه‌های موجود در‌زمینه مقابله با آلودگی‌های دوربرد و فرامرزی (همچون اصل احتیاط و اصولی مشابه)، در کنار نمونه‌هایی از تعهد‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های تصویب‌شده بین‌المللی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد بدون وجود یک کنوانسیون منطقه‌ای در جهت مهار ریزگردها و دیگر بحران‌های زیست‌محیطی امکان حل مسئله وجود نخواهد داشت. حاج‌زاده (1399) به تحلیلی بر الزامات حقوقی مقابله با تغییرات اقلیمی از منظر معاهدات بین‌المللی و قوانین داخلی پرداخت. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد ارتقای جایگاه معاهدات زیست‌محیطی به معاهدات حقوق بشری می‌تواند به تقویت جایگاه این معاهدات در حقوق بین‌الملل بینجامد. همچنین اصلاحات ساختاری و هنجاری در حقوق داخلی نیز به توسعه و ترویج استاندارهای زیست‌محیطی در ایران منجر خواهد شد. خدیوی سهرابی و همکاران (1399) به بررسی میزان تأثیرگذاری الزامات حقوقی بین‌المللی مرتبط با کنوانسیون مبارزه با تغییرات اقلیمی در عملکرد کشورها پرداختند. موانع و چالش‌های موجود به 2 سطح ملی و بین‌المللی تقسیم می‌شوند و مجموعاً در 6 طبقه جداگانه قرار می‌گیرند. تنها کشورهای توسعه‌یافته از رویکرد «تثیبت میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به سطح انتشار سال 1990» استقبال کرده‌اند. همچنین در‌زمینه اتخاذ رویکردهای «تلاش برای کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای» و «انطباق با پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم» عملکرد کشورهای توسعه‌یافته بهتر بوده است. درمورد سازوکار «اجرای مشترک» تنها کشورهایی که دارای عملکرد قابل‌قبولی هستند، کشور هندوستان و مکزیک هستند. عملکرد کشورها درمورد سازوکار «تجارت انتشار» قابل‌قبول بوده است و روند رو‌به‌رشدی به لحاظ تعداد کشورهایی که در هر دوره زمانی به این سازوکار ملحق شده‌اند، وجود دارد و درمورد «توسعه پاک» تنها 4 کشور موفق بوده‌اند.
تغییرات آب‌و‌هوایی تهدید قابل‌توجهی برای کشور ژاپن به شمار می‌آید. ژاپن، کشوری با جمعیت سالخورده قابل‌توجه و سابقه مخاطرات طبیعی متعدد، تأثیر عمیق تغییرات آب‌و‌هوا را بر تمام جنبه‌های جامعه می‌شناسد. ژاپن به‌شدت در معرض خطرات آب‌و‌هوایی، از‌جمله طوفان‌های استوایی، بارندگی‌های شدید و سیل است. این کشور تعداد طوفان‌های بیشتری را نسبت به میانگین جهانی تجربه می‌کند. اگرچه ظرفیت ژاپن برای کاهش و واکنش به خطرات هواشناسی بالا در نظر گرفته میشود (آژانس بین المللی انرژی، 2020). مخاطراتی طبیعی در گذشته نه‌چندان‌دور اثرات قابل‌توجهی را به همراه داشته است. برای مثال، طوفان فکسای، طوفان شدیدی که در سال 2019 در منطقه توکیو اتفاق افتاد، باعث قطع برق در تقریباً 1 میلیون خانه شد، 5000 نفر را مجبور به تخلیه کرد، به ساختمان‌ها و وسایل نقلیه آسیب رساند و سیستم‌های حملونقل و مشاغل را قطع کرد. غلظت گازهای گلخانه‌ای در ژاپن از سطوح قبل از صنعتی شدن افزایش یافته است. مشابه روندهای جهانی، غلظت دی اکسید کربن مشاهده‌شده در جزیره هاتروما در چند ماه اول همه‌گیری بیماری کوویدـ 19 کاهش یافته است که بیشتر به دلیل محدودیت‌ها در چین است. اما شواهد حاکی از آن است که انتشار جهانی از آن زمان به بعد افزایش یافته است. در سال 2021، میانگین غلظت سالانه دی اکسید کربن اتمسفر در 3 ایستگاه مشاهده ژاپن بین 416/9 و 419/5 در میلیون بود. دولت ژاپن قانون انطباق با تغییرات آب‌و‌هوایی را در سال 2018 به تصویب رساند و برنامه ملی سازگاری و برنامه‌های سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی محلی را برای مدیریت خطرات آب‌و‌هوا و کاهش تأثیر تغییرات آب‌و‌هوایی ایجاد کرده است. علاوهبراین، وزارت محیط زیست ژاپن متعهد شده است که هر 5 سال 1 بار گزارش ارزیابی خود را درمورد تأثیرات تغییر آب‌و‌هوا در ژاپن منتشر کند. دومین گزارش ارزیابی در سال 2020 صادر شد (بارت و همکاران، 2021). ازاینرو هدف از این پژوهش مطالعه راهکارها و برنامه‌های کشور ژاپن در جهت سازگاری با مخاطرات تغییرات آب‌و‌هوایی است. نوآوری این تحقیق از آن جهت است که تاکنون مطالعه‌ای برروی روش و راهکارهای سایر کشورها در جهت سازگاری با مخاطرات تغییرات آب‌و‌هوایی به شکل جامع صورت نگرفته است. مطالعه این راهکارها و برنامه‌ها می‌تواند دستاورد بزرگی برای مسئولین کشور ایران باشد تا بتوانند از آن‌ها بهره بگیرند.
مبانی نظری
در این زمینه اتفاق نظر وجود دارد که تغییرات آب‌و‌هوایی یکی از تهدیدهای اصلی عصر ما است. پیش‌بینی میشود در دهه‌های آینده، مخاطرات اقلیمی، مانند طوفان، سیل، بالا آمدن سطح آب دریاها و دوره‌های خشک بیشتر اتفاق بیفتد، درحالیکه اختلالات در اکوسیستم‌ها و منابع آبی، رفاه جمعیت محلی را به خطر می‌اندازد و منجر به جابه‌جایی و ناآرامی میشود (مؤسسه سیاست‌های انرژی پایدار، 2021). به عبارتی: «پیش‌بینی‌های نگران‌کننده پیامدهای گرمایش جهانی با راه‌حل‌های پیشنهادی موجود قابل‌مقایسه نیستند». تصویر شماره 2 ترسیم روابط متقابل عوامل سیل (فاجعه آب‌و‌هوایی در شهرها) را نشان می‌دهد.
تصویر شماره 3 مدلی از رابطه متقابل عوامل در سازگاری با اقلیم و تاب‌آوری با مخاطرات در شهرها را نشان می‌دهد.
پروتکل کیوتو (2008-2012)، اصلاحیه دوحه (2012-2020) و موافقت‌نامه پاریس (2020-2015) توافق نامه‌های بین‌المللی در چارچوب کنوانسیون سازمان ملل متحد درمورد تغییر آب‌و‌هوا هستند که بر‌اساس اجماع علمی و با هدف کاهش انتشار گاز گلخانه‌ای طراحی شده‌اند (دولت شهر کیوتو، 2014).
موقعیت منطقه مورد‌مطالعه
کشور ژاپن در شرق آسیا قرار دارد و با دریایی با همین نام از ساحل شرقی قاره آسیا جدا شده است (تصویر شماره 4).
موقعیت منطقه مورد‌مطالعه
کشور ژاپن در شرق آسیا قرار دارد و با دریایی با همین نام از ساحل شرقی قاره آسیا جدا شده است (تصویر شماره 4).
روسیه، چین و جمهوری کره نزدیک‌ترین کشورها به ژاپن هستند. مجمع‌الجزایر ژاپن از چیزی بیش از 6800 جزیره تشکیل شده است. بیشتر این جزایر بسیار کوچک‌اند و تنها 340 جزیره بیش از یک کیلومتر مربع وسعت دارند. 98 درصد مساحت ژاپن از 4 جزیره به نام‌های هوکایدو، هونشو، شیکوکو و کیوشو تشکیل شده است. یوکوهاما و کوبه از مهم‌ترین بنادر ژاپن هستند. این کشور به نسبت وسعتش از تراکم جمعیت بسیار بالایی برخوردار است. مساحت آن برابر است با 3/0 درصد کل مساحت دنیا که به‌صورت مجموعه‌ای از جزایر در جهت شمال شرقی ـ جنوب غربی بین 35 تا 45 درجه عرض شمالی گسترده شده و به شکل یک کمان در میان اقیانوس کبیر و دریای ژاپن محصور مانده است. ژاپن مجموعه جزایری است که با طول زیاد از شمال به جنوب کشیده شده است. به همین خاطر آب‌و‌هوای مناطق گوناگون آن به‌شدت با یکدیگر مغایرت دارند و نیز دارای 4 فصل در سال است. مجمع‌الجزایر ژاپن بر روی محور تقریبی شمال ـ جنوب تا 3000 کیلومتر امتداد یافته است و به دلیل گستردگی طولی بسیار زیاد از تنوع آب‌و‌هوایی بسیار زیادی نیز برخوردار است. با وجود اینکه تمامی کشور معتدل است، شمال آن زمستان‌های سرد و طولانی و پربرف دارد، درحالیکه جنوب آن تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های معتدلی دارد. میزان بارندگی در ژاپن به‌طور متوسط سالیانه 1800 میلی‌متر است. ژاپن کاملاً در آب محصور شده است. وجود اقیانوس سبب شده است که در رژیم غذایی و اقتصاد مردم ژاپن ماهی نقش مهمی داشته باشد (بیشترین سرانه مصرف ماهی در جهان). ازاینرو ژاپن دارای مقام اول دنیا در زمینه شیلات است. بااینحال به دلیل اینکه محصولات دریایی مهم‌ترین ماده غذایی مردم ژاپن را تشکیل می‌دهند، از این لحاظ نیز کشور با کمبود و مشکل روبه‌رو است. به‌طوری‌که اکنون شیلات و مواد غذایی بعد از نفت خام دومین اقلام وارداتی ژاپن را تشکیل می‌دهند. رشته‌کوه‌های آتشفشانی ژاپن اغلب دارای چشمه‌های آب گرم طبیعی هستند. این کشور در تابستان و پاییز اغلب شاهد گردبادهای عظیم و توفان‌های شدید گرمسیری است. به دلیل مجاورت با اقیانوس زلزله‌های شدید زیرآبی می‌توانند در آنجا امواج عظیم و جذر و مدی ویرانگر به نام سونامی ایجاد کنند. از‌نظر زمین‌شناسی مجمع‌الجزایر ژاپن حاصل برخورد تدریجی صفحات تشکیل‌دهنده پوسته زمین، فعالیت‌های آتشفشانی و تغییرات حاصل از خطوط ساحلی اقیانوسی است. 68 درصد مساحت کشور ژاپن کوهستانی است. کوه‌های ژاپن از زیباترین جاذبه‌های طبیعی آن به شمار می‌روند. بلندترین قله کوهستانی ژاپن «فوجی» نام دارد که ارتفاع آن به 3776 متر می‌رسد. یک دهم کل آتشفشان‌های جهان در ژاپن قرار دارند و به همین دلیل از زلزله‌خیزترین مناطق جهان به شمار می‌آید. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود دارای 10 رودخانه بزرگ و 12 دریاچه است. کشور ژاپن به لحاظ منابع طبیعی، مواد معدنی و ثروت‌های زمینی و زیرزمینی از فقیرترین کشورهای جهان به‌شمار می‌آید (سایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در ژاپن).
روش
این پژوهش به لحاظ داده کیفی، به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی‌تحلیلی است. این مطالعه کاملا به‌صورت کتابخانه‌ای است و به گردآوری اطلاعات از‌طریق مطالعه کتب، اسناد، مقالات و پایگاه داده‌ها پرداخته شده است.
اسکوپوس و الزیویر طیف گسترده‌ای از ادبیات علمی، از‌جمله مجلات، مقالات کنفرانس، کتاب‌ها و ثبت اختراع را دربر می‌گیرند و حوزه‌های موضوعی متعددی را پوشش می‌دهند و آن را به منبعی ارزشمند برای تحقیقات چند‌رشته‌ای تبدیل می‌کنند. این دو پایگاه به کاربران اجازه می‌دهند تا نقل‌قول‌ها را ردیابی کنند، الگوهای استناد را تجزیه‌و‌تحلیل کنند و تأثیر آثار علمی را از‌طریق معیارهایی مانند شاخص h و تعداد استناد اندازه‌گیری کنند. بااینحال، ممکن است شامل همه مجلات و نشریات در سرتاسر جهان نباشند و برخی از نشریات تخصصی یا منطقه‌ای ممکن است کمتر ارائه شوند یا در پایگاه داده وجود نداشته باشند. داده‌های استنادی ممکن است همه اشکال ارتباطات علمی، مانند پیش‌چاپ، انتشارات بدون بازبینی، یا آثار خارج از پایگاه داده را دربر نگیرند. قابلیت‌های جست‌وجوی پیشرفته که به کاربران امکان می‌دهند پرس‌و‌جوهای پیچیده را انجام دهند و نتایج جست‌وجو را بر‌اساس معیارهای مختلف اصلاح کنند، در اسکوپوس ارائه شده است. این امکان دسترسی به چکیده‌ها، مقالات تمام متن و جزئیات کتاب‌شناختی را فراهم می‌کند. بااینحال، الگوریتم‌های جست‌وجو و فرایند نمایه‌سازی ممکن است گهگاه به نتایج مثبت کاذب یا نادیده گرفته شدن مقالات مرتبط منجر شود که به انتخاب و تفسیر دقیق نتایج جست‌وجو نیاز دارد. علاوهبراین درحالیکه این دو پایگاه مجلات و نشریات با دسترسی آزاد را نمایه می‌کنند، تمام محتوای پایگاه داده به‌صورت آزاد قابل‌دسترسی نیست و مقالات آن را باید خریداری کرد.
یافته‌ها
یافته‌های پژوهش شامل 2 بخش میشود: اول شامل طرح‌ها و اقدامات در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی در راستای پروتکل‌های اقلیمی جهان و دوم اقدامات آن در جهت سازگاری با مخاطرات اقلیمی در شهرها که به‌طور جداگانه به هر‌یک پرداخته خواهد شد.
بخش اول: کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی
طرح ملی سازگاری
در پاسخ به اثرات مختلف آب‌و‌هوایی که قبلاً در ژاپن احساس شده بود، قانون سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوا در دسامبر 2018 به تصویب رسید. مطابق با این قانون، کابینه ژاپن برنامه ملی سازگاری خود را در سال 2021 تصویب کرد. این طرح عمدتاً ابتکاراتی را که باید توسط دولت انجام شود سازماندهی می‌کند.
دولت‌های محلی موظف‌اند برای تدوین برنامه‌های سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی محلی (LCCAPs) مطابق با قانون سازگاری با تغییرات اقلیمی تلاش کنند و استراتژی‌های سازگاری، از‌جمله راهبردهای مقابله با اثرات ناشی از گرما و بیماری‌های عفونی (مانند بیماری‌های منتقله از طریق ناقل) را شرح دهند. این LCCAP ها عمدتاً جهت ابتکاراتی را که توسط دولت‌های محلی انجام میشود تعیین می‌کنند (آرنل و همکاران، 2016).
هر شهر ملزم به گنجاندن و اجرای یک طرح اجرایی دقیق است که هم تغییرات آب‌و‌هوا و هم سازگاری با اقلیم را در سیاست‌های محلی و برنامه‌های توسعه فضایی خود ادغام می‌کند. یک پلتفرم ملی برای گزارش‌دهی داده‌ها به همراه ابزارهای گزارش‌دهی آسیب‌پذیری نیز راه‌اندازی شده است. اکثر دولت‌های شهر و سایر ذی‌نفعان مربوطه اجرای فعالیت‌های سازگاری را با حمایت آژانس‌های توسعه بین‌المللی و سازمان‌های غیردولتی آغاز کرده‌اند. برنامه‌های توسعه‌یافته فرض می‌کنند که شهرها (شامل دولت‌های محلی، آژانس‌های ملی، هیئت‌های برنامه‌ریزی و ذی‌نفعان مختلف) ظرفیت توسعه مکانیسم‌های مورد‌نیاز برای انعطاف‌پذیری قوی‌تر در برابر مخاطرات مرتبط با آب‌و‌هوا را دارند. انتظار می‌رود آن‌ها ظرفیت تطبیقی را برای افزایش بارندگی و افزایش سطح دریا توسعه دهند و اصول چرخه مدیریت مخاطرات، یعنی پیشگیری از مخاطرات، آمادگی، واکنش و بازیابی را با موفقیت اجرا کنند (بنگستون، 2021).
هدف این مکانیسم‌ها، افزایش و تقویت تاب‌آوری شهری شهرها است که می‌توان آن‌ها را با ظرفیت واکنش، سازگاری و بازیابی از فشارها و بحران‌های مرتبط با تغییرات آب‌و‌هوایی و سایر تغییرات تعریف کرد: فرونشست، رشد جمعیتی، زمین‌های فقیر، مدیریت، ناامنی یا حملات، رکود اقتصادی، ناآرامی اجتماعی، استفاده ناپایدار از منابع و اکوسیستم رو به زوال (بارت و همکاران، 2022).
اقلیم محلی و سیاست انرژی
واقعیت تلخ گرمای شدید و رویدادهای آب‌و‌هوایی در سال 2018 همراه با انتشار گزارش ویژه IPCC درمورد گرمایش جهانی 1/5 درجه سانتی‌گراد به اوج خود رسید که فرماندار توکیو، یوریکو کویک، متعهد به انتشار کربن صفر خالص در سال 2050 در می 2019 شد.
پیش از این، سیاست‌های آب‌و‌هوایی محلی در ژاپن از مسیری پیروی می‌کردند که به موجب آن اهداف کاهش انتشار به‌طور جزئی بلندپروازانه‌تر از تعهدات ملی اتخاذ می‌شد. برای مثال، درمورد توکیو، سیاست اساسی قبل از سال 2019 کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان 25 درصد تا سال 2020 در مقایسه با سطوح سال 2000 بود. در سال 2019 انتشار گازهای گلخانه‌ای برای شهر به 62 میلیون تن رسید که نشان‌دهنده کاهش 0/3 درصدی نسبت به سطح انتشار 62/2 میلیون تنی سال 2000 است. در فوریه 2022، دولت شهری توکیو مجموعه‌ای از اقدامات تسریع‌کننده را اعلام کرد که برای دستیابی به کاهش 50 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2030 نسبت به سال 2000 طراحی شده است (بارت و همکاران، 2022).
تغییر جهت در سال 2019، هم‌زمان با اعلام وضعیت اضطراری آب‌و‌هوایی توسط 61 دولت محلی در ژاپن، به‌عنوان «اثر 1/5 درجه سانتی‌گراد» توصیف شده است. این بر‌اساس «اثر فوکوشیما» است که در آن شاهد الگوهای جدیدی از سیاست‌گذاری انرژی محلی پس از حادثه هسته‌ای در پاسخ به چالش‌های مختلف اجتماعی و پتانسیل ساختارهای سیاست‌گذاری انرژی دموکراتیک هستیم (متی، 2022).
در کنار هم «اثر 1/5 درجه سانتی‌گراد» و «اثر فوکوشیما»، یک تغییر بالقوه، از مدل مجتمع تکنونهادی غالب سیستم‌های تأمین انرژی بسیار کنترل‌شده و متمرکز به مدل جدیدی از سیستم‌های انرژی غیرمتمرکز بسیار هماهنگ نزدیک به مراکز تقاضای انرژی را نشان می‌دهد. درواقع، این امکان وجود دارد که حادثه هسته‌ای فوکوشیما باعث انتقال به سمت سیستم‌های انرژی کم‌کربن محلی و تاب‌آوری شهری شود. معرفی قانون خوراک تعرفه ژوئیه 2012، همچنین یک تقاطع مهم برای سیاست انرژی محلی ژاپن با تحریک سرمایه‌گذاری در برق تولیدی تجدیدپذیر در شهرها را نشان داد. مسئولین و افراد جدیدی وارد بازار برق شدند و ابتکارات انرژی داخلی شروع به تمرکز بر تاب‌آوری و فناوری هوشمند کردند. این بدان معنا نیست که این دو «تأثیر» تغییرات چشمگیر و غیرقابل‌برگشتی را به وجود آوردند، به‌ویژه در مقایسه با سطح بالای جاه‌طلبی‌های موجود در کشورهای دیگر. همچنین به این معنی نیست که مورد استقبال جهانی قرار گرفتند. برای مثال، بلافاصله پس از حادثه فوکوشیما، صلح سبز، صندوق جهانی حیات وحش برای طبیعت و مؤسسه سیاست‌های انرژی پایدار، پیشنهادهای بلندپروازانه‌ای را برای حذف تدریجی انرژی هسته‌ای و اطمینان از اینکه ژاپن تا سال 2050، 100 درصد تجدیدپذیر میشود، ارائه کردند. این دیدگاه‌ها در محافل سیاست‌گذاری ژاپن به کلی نادیده گرفته شدند. از جنبه مثبت، برای وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی، اولویت به تمرکز بر ارتقای انتقال انرژی محلی که بر سازگاری آب و هوا، ساختمان‌های بدون انتشار، انعطاف‌پذیری، هوشمندی و دستیابی به اقتصاد دایره‌ای تاکید دارد، تغییر کرده است. این به سیاست‌های ملی حول آزادسازی بازار برق (تأمین فضا برای تامین‌کنندگان جدید محلی)، کربن‌زدایی از سیستم‌های انرژی، ارتقای انرژی‌های تجدیدپذیر و صرفه‌جویی در انرژی گره خورده است (کابینه، 2023).
برنامه اقدام برای پیشگیری از گرمازدگی
در پاسخ به خطر بالای گرمازدگی ناشی از تغییر اقلیم، دولت ژاپن «برنامه اقدام برای پیشگیری از گرمازدگی» را در مارس 2021 تنظیم کرد. همکاری با جوامع محلی و صنعت در مارس 2022، به‌منظور تقویت اقدامات برای آماده شدن برای رویدادهای گرمای شدید تصویب شد. هدف میان‌مدت این طرح کاهش تعداد مرگ‌و‌میر ناشی از گرمازدگی از سطوح فعلی (میانگین متحرک تقریبی 5 ساله 1295 مرگ تا سال 2022) بود. با‌توجه‌به مبانی سیاستی مذکور برای انطباق با اثرات مربوط به گرمای ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی، اقدامات خاصی در حال حاضر در کشور انجام شده است. اقدامات سازگاری را در 2 دسته سازماندهی کرده‌اند: اقدامات نرم و سخت.
اقدامات نرم شامل رویکردهایی، مانند افزایش آگاهی، بهبود سبک زندگی و برنامه‌ریزی برای کاهش تأثیرات سلامتی است و به‌طور‌کلی از‌نظر هزینه یا زمان، اجرای آن‌ها آسان‌تر از اقدامات سخت است. از سوی دیگر، اقدامات سخت شامل نصب یا استفاده از فناوری و زیرساخت‌های مفید برای جلوگیری از گرمازدگی، مانند تهویه مطبوع، فن‌ها و اقداماتی برای کاهش دمای شهری است (متی، 2022).
ظهور یک موزاییک جدید از ابتکارات انرژی محلی
پس از حادثه فوکوشیما، مشارکت جدیدی بین منافع تجاری (عمدتاً بازیگران جدیدی که وارد بخش انرژی می‌شوند) و دولت‌های محلی پدید آمد که بر‌اساس پاسخ‌های اولیه دولت محلی / جامعه سازمان‌های غیردولتی از پایین به بالا شکل گرفت. باز هم ماسایوشی سون، بازیگر برجسته‌ای بود و در ژوئیه 2011 از تأسیس 2 نهاد جدید حمایت کرد: شورای انرژی‌های تجدیدپذیر که 34 مقام استانی را گرد هم می‌آورد و شورای شهر تعیین‌شده در‌زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر با 19 شهر شرکت‌کننده. علاوهبراین مؤسسه انرژی‌های تجدیدپذیر او یکی از اعضای مؤسس ابتکار عمل مردمی برای ژاپن غنی از منابع تجدیدپذیر است که در دسامبر 2014 تأسیس شد و تعاونی‌ها، گروه‌های شهروندی و تولیدکنندگان انرژی محلی را گرد هم می‌آورد. دولت‌های محلی شروع به اتخاذ اهداف کاهش انتشار کردند. برای مثال، انجمن‌های انرژی‌های تجدیدپذیر استان‌ها و شهرهای تعیین‌شده، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر جاه‌طلبانه‌ای را با «بالای 40 درصد» یا «حداقل 45 درصد» تا سال 2030 پیشنهاد کردند (چیمن و فریزر، 2019).
از محرک‌های عدالت اجتماعی مرتبط با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر محلی است. به نظر می‌رسد سیاست‌ها و ترجیحات انرژی تحت تأثیر طیف گسترده‌ای از عوامل قرار می‌گیرند، به‌طوری‌که شهرداری‌ها با بیکاری بالا مواجه هستند و زمین‌های ارزان‌تر از انرژی خورشیدی، بادی و زیست‌توده بیشتری استفاده می‌کنند، درحالیکه آن‌هایی که پیوندهای اجتماعی قوی‌تری دارند، میزبان انرژی بادی بیشتری هستند و به نظر می‌رسد اتخاذکنندگان اولیه سیاست‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای برای استقرار نیروی خورشیدی را ترجیح می‌دهند.
بحث مذکور تأیید می‌کند حتی زمانی که جاه‌طلبی دولت ملی وجود ندارد، مسئولین محلی، شرکت‌های خصوصی و جامعه مدنی می‌توانند با تغییر شکل جغرافیای روابط قدرت، نقش مهمی در حاکمیت چندسطحی سیاست آب‌و‌هوا و انرژی ایفا کنند. قبل از حادثه هسته‌ای فوکوشیما، حمایت از طرح‌های انرژی اجتماعی / محلی اغلب به‌عنوان ضد‌هسته‌ای و با عقب‌نشینی در برابر نخبگان قدرت سیاسی و محافل تجاری مطرح می‌شد. این پس از حادثه تغییر کرد و منافع جدید در بازار انرژی ژاپن نقش مهمی در دستیابی به هدف خالص صفر در سال 2050 ایفا کرد. این موضوع لزوماً در سراسر ژاپن یکسان نیست، زیرا رهبری محلی تغییراتی در نتایج سیاست ایجاد می‌کند؛ برخی بلندپروازانه‌تر از دیگران حرکت می‌کنند. این نشان می‌دهد حاکمیت چندسطحی نوپای اقلیم و انرژی در ژاپن قابل‌تشخیص است، اما به مرحله تشکیل یک ائتلاف حمایتی برای ترویج کربن صفر و قفل انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل نشده است (داویدسون و همکاران،2020).
ژاپن به‌عنوان پنجمین تولیدکننده بزرگ دی اکسید کربن (CO2) جهان، از‌جمله 11 کشور آسیایی (چین، هنگ‌کنگ، هند، اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، کره جنوبی، ویتنام و عربستان سعودی) است که تاکنون برنامه‌هایی را برای سازوکار قیمت‌گذاری کربن و نظام تجارت انتشار تنظیم کرده است. این سازوکار ژاپن را در دستیابی به هدف اقلیمی این کشور، یعنی کاهش انتشار 46 درصدی نسبت به سطح انتشار سال 2013 تا سال 2030 و دستیابی به خالص انتشار صفر تا سال 2050 کمک خواهد کرد. طرح قیمت‌گذاری کربن که ژاپن در ماه آوریل 2023 نظیر سایر کشورهای آسیایی به‌صورت محدود و مرحله‌ای راه‌اندازی کرد، با هدف سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی برای کمک به محدود کردن گرمایش جهانی در کشوری است که در اجرای سیاست‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از دیگر اقتصادهای بزرگ عقب مانده است. مقامات ژاپنی مدعی هستند این طرح که ترکیبی از تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای و مالیات کربن است، به سبزتر شدن سومین اقتصاد بزرگ جهان کمک می‌کند و درعینحال، قدرت رقابت جهانی صنایع پر انتشار این کشور، مانند شرکت‌های فولادسازی را حفظ می‌کند. در چارچوب طرح یادشده که بر‌اساس پیشنهادهای وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن و تصویب هیئت دولت این کشور است، به‌عنوان نخستین گام، بورس اوراق بهادار توکیو بازار جدید معامله اعتبار کربن J-Credits را در 11 اکتبر 2023 (19 مهرماه 1402) برای مبادله گواهی انتشار راه‌اندازی کرد (بارت و همکاران، 2022).
در مرحله بعدی، نسخه ژاپنی نظام تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2024 آغاز شد که شامل انجمنی برای «تحول سبز» و به نام «تحول سبز» است. به شرکت‌کنندگان در این طرح که حدود 680 شرکت هستند و در‌مجموع بیش از 40 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای ژاپن را تا ژانویه به خود اختصاص می‌دهند، گواهی انتشار گازهای گلخانه‌ای داده خواهد شد و آن‌ها باید اهداف کاهش انتشار خود را تعیین کنند که به این کشور کمک کند به اهداف اقلیمی خود برای سال 2030 و سال 2050 دست یابد. شرکت‌هایی که به اهداف کاهش انتشار خود و کشور دست یابند، می‌توانند مجوز انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را بفروشند، درحالیکه آن‌هایی که به اهداف خود نرسند، باید مجوز انتشار خریداری کنند (کانتی، 2020).
استراتژی رشد سبز برای ردیاب کربن، 2019
اتحادهای تجاری جدید پیرامون آب‌و‌هوا و انرژی پدید آمده‌اند، از‌جمله تأسیس شرکت ارتباطات آب‌و‌هوای ژاپن در مارس 2018. این شرکت بیش از 600 بازیگر غیردولتی، از‌جمله طیف متنوعی از مشاغل، بانک‌ها و گروه‌های سرمایه‌گذاری و دولت‌های محلی و سازمان‌های غیردولتی را گرد هم می‌آورد. این با کار مشارکت رهبران آب‌و‌هوای ژاپن که در آوریل 2017 با مشارکت بیش از 228 کسب‌و‌کار (در زمان نگارش) تأسیس شد، تکمیل میشود
با به رسمیت شناختن این تغییر، وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی، برنامه استراتژیک حذف تدریجی نیروگاه‌های زغال‌سنگ ناکارآمد و جریان اصلی انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین چالش کربن‌زدایی تا سال 2050 را مورد بحث قرار داد. علاوهبراین وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی در ژوئیه 2019 یک سند سیاستی منتشر کرد که به‌طور خاص به کاهش تولید کربن تا سال 2050 و شورا اشاره کرد.
از‌آنجایی‌که انرژی هسته‌ای در طول فعالیت خود دی اکسید کربن منتشر نمی‌کند، تعداد کمی از کشورها آن را برای مقابله با چالش تغییرات آب‌و‌هوا و بحران انرژی فعلی ضروری می‌دانند. در این زمینه، سیاست اساسی تحول سبز همچنین هدف هسته‌ای 20 تا 22 درصدی استراتژی رشد سبز دولت قبلی را در ترکیب انرژی در سال 2030 حفظ می‌کند. در مقابل، با ترویج توسعه و ساخت «نسل بعدی رآکتورهای نوآور» در محل نیروگاه‌های هسته‌ای از‌کار‌افتاده از سیاست قبلی فاصله می‌گیرد.
در میان طرح‌های مختلف، رآکتورهای آب سبک نوآورانه احتمالاً در ابتدای دهه 2030 تجاری شده و ساخته می‌شوند. با در نظر گرفتن پیشنهاد مکان‌یابی در مکان‌های نیروگاه هسته‌ای موجود و با در نظر گرفتن فرایند طولانی از رده‌بندی، ممکن است ساخت این رآکتورهای جدید تا دهه 2040 یا حتی بعد از آن تکمیل نشود. این نشان می‌دهد که این نیروگاه‌های هسته‌ای جدید ممکن است نقش محدودی در تلاش‌ها برای سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی ژاپن برای رسیدن به صفر خالص 2050 داشته باشند (پیرسون، 2018).
علاوهبراین، سیاست تحول سبز قانون طولانی‌مدت در مورد عمر عملیاتی نیروگاه‌های هسته‌ای را بدون بحث عمومی کافی یا بحث رژیم غذایی تغییر داد. محدودیت عملیاتی یک نیروگاه هسته‌ای در اصل 60 سال بود. بااینحال، قانون جدید اجازه می‌دهد تا طول عمر رآکتورها فراتر از این حد افزایش یابد. درنتیجه استدلال شده است که شرکت‌های برق ممکن است سرمایه‌گذاری در ساخت رآکتورهای جدید را به تعویق بیندازند اگر بتوانند به استفاده از رآکتورهای قدیمی‌تر فراتر از محدودیت 60 ساله ادامه دهند (دویت ، 2022).
دولت کیشیدا همچنان به سوخت‌های فسیلی در تولید برق وابسته است و درعینحال هیدروژن و آمونیوم را به‌عنوان پیشرفتی برای تحقق کربن صفر و امنیت انرژی ترویج می‌کند. بااینحال، برنامه انرژی استراتژیک وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی پیش‌بینی می‌کند که نیروگاه‌های حرارتی با سوخت هیدروژن / آمونیاک تنها 1 درصد از کل تولید برق را در سال 2030 تشکیل می‌دهند. علاوهبراین، کربن‌زدایی بخش تولید برق به پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تجاری‌سازی آینده وابسته است. برای مثال، هدف اصلی برای حذف تدریجی زغال‌سنگ تنها به نیروگاه‌های زغال‌سنگ ناکارآمد، بدون ذکر سال‌های هدف برای حذف تدریجی تمام نیروگاه‌های زغال‌سنگ محدود میشود (دویت، 2022).
دولت به دنبال ترویج 150 تریلیون ین سرمایه‌گذاری تحول سبز از‌طریق همکاری دولتی و خصوصی است و تقریباً 20 تریلیون ین بودجه عمومی را در 10 سال آینده تأمین می‌کند. ماده 4 لایحه ارتقای تحول سبز درمورد مسئولیت دولت ملی تصریح می‌کند که باید «منابع سیاست را در زمینه‌های تجاری متمرکز کند که فناوری‌ها و مشاغل آن نوآور هستند و می‌توانند انتظار داشته باشند که از سطح بالایی از اثربخشی سیاست در میان‌مدت تا بلند‌مدت برخوردار شوند.»
اگرچه این ماده مشخص نمی‌کند که چه نوع فناوری‌ها و کسب‌و‌کارهایی نوآورانه و امیدوارکننده هستند، مواد مرجع ارائه‌شده به کمیته فرعی ارتقای تحول سبز نمونه‌های عینی را نشان می‌دهد که متأسفانه فناوری‌های تجدیدپذیر را حذف می‌کند. با‌توجه‌به مقوله ارتقای انرژی سوخت‌های فسیلی، حمایت در این زمینه‌ها متمرکز است: افزایش تقاضا برای هیدروژن و آمونیوم و تحقیق و توسعه فناوری جدید (حدود 6 تا 8 تریلیون)؛ اصلاحات ساختاری برای تولیدکنندگان و تلاش برای صرفه‌جویی در انرژی (حدود 9 تا 12 تریلیون) و تحقیق و توسعه فناوری جدید برای بازیافت منابع و تثبیت کربن (حدود 2 تا 4 تریلیون). (اولسون، 2018).
بخش دوم: چشم‌انداز شهرهای آینده ژاپن
توسعه شهرهای اسفنجی
رویکرد شهرهای اسفنجی ایده‌ای بسیار اثربخش برای به حداقل رساندن احتمال وقوع سیل به شمار می‌رود که برای اولین بار در سال 2015 در 30 شهر از کشور چین پیاده شد، اما امروزه به محبوبیت بسیار بالایی میان مدیران شهرهای سراسر دنیا دست یافته است. در این رویکرد، احتمال جذب 80 درصد از آب باران به فضاهای زیرزمینی و استفاده دوباره از 70 درصد از آن فراهم می‌آید که به دنبال این رویداد، جایی برای وقوع سیل باقی نمی‌ماند. ایده اصلی شهر اسفنجی توزیع و حفظ آب باران در منبع اصلی آن (زیرزمینی) و کاهش سرعت جریان آب از این منبع به فضاهای شهری است که به تولید آب پاک، حفظ تنوع زیستی، تصفیه طبیعی آب، حفظ فضاهای اکولوژیک شهری، آبیاری فضاهای سبز شهری و تأمین آب بام‌های سبز منجر میشود و احتمال وقوع سیل را به حداقل می‌رساند (اوهاتو، 2016).
به‌کارگیری رویکرد خلاق شهر اسفنجی و طراحی مناطق برای ذخیره آب نقش مهمی در افزایش تاب‌آوری در شهر توکیو ژاپن در مقابل تغییرات اقلیمی و به حداقل رساندن احتمال وقوع سیل ایفا کرده است. این رویکرد از‌طریق توسعه زیرساخت جدیدی متشکل از دیوارهای سبز، میدان آبی و مناطقی شناور محقق شده که همه در مرکز شهر و نه حومه‌های آن قرار گرفته است. درواقع برنامه‌ریزان شهر بزرگ و دلتایی ژاپنی از‌طریق ایجاد یک فضای اسفنجی بسیار بزرگ، قابلیت جذب آب باران را به فضاهای متعدد زیرزمینی ممکن کرده که به دنبال آن، کمبود آب شهری نیز جبران شده است (فلدهوف، 2017).
پروژه در کاسوکابه در استان سایتاما اجرا شده است که این منطقه بخش بزرگی از بافت شهری حومه توکیو را تشکیل می‌دهد. نزدیکی کاسوکابه به آب و موقعیتش در حومه توکیو آن را به محلی مناسب برای اجرای پروژه سامانه زیرزمینی کنترل سیل و حفظ توکیو از خسارت‌های سنگین مبدل کرده است.این فضاهای زیرزمینی آب خود را از میادینی تأمین می‌کنند که در سطوحی پایین‌تر از خیابان‌ها قرار گرفته‌اند و آب باران را از تمام فضاهای اطراف به سمت خود و سپس زیرزمین هدایت می‌کند (تصویر شماره 5).
روش
این پژوهش به لحاظ داده کیفی، به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی‌تحلیلی است. این مطالعه کاملا به‌صورت کتابخانه‌ای است و به گردآوری اطلاعات از‌طریق مطالعه کتب، اسناد، مقالات و پایگاه داده‌ها پرداخته شده است.
اسکوپوس و الزیویر طیف گسترده‌ای از ادبیات علمی، از‌جمله مجلات، مقالات کنفرانس، کتاب‌ها و ثبت اختراع را دربر می‌گیرند و حوزه‌های موضوعی متعددی را پوشش می‌دهند و آن را به منبعی ارزشمند برای تحقیقات چند‌رشته‌ای تبدیل می‌کنند. این دو پایگاه به کاربران اجازه می‌دهند تا نقل‌قول‌ها را ردیابی کنند، الگوهای استناد را تجزیه‌و‌تحلیل کنند و تأثیر آثار علمی را از‌طریق معیارهایی مانند شاخص h و تعداد استناد اندازه‌گیری کنند. بااینحال، ممکن است شامل همه مجلات و نشریات در سرتاسر جهان نباشند و برخی از نشریات تخصصی یا منطقه‌ای ممکن است کمتر ارائه شوند یا در پایگاه داده وجود نداشته باشند. داده‌های استنادی ممکن است همه اشکال ارتباطات علمی، مانند پیش‌چاپ، انتشارات بدون بازبینی، یا آثار خارج از پایگاه داده را دربر نگیرند. قابلیت‌های جست‌وجوی پیشرفته که به کاربران امکان می‌دهند پرس‌و‌جوهای پیچیده را انجام دهند و نتایج جست‌وجو را بر‌اساس معیارهای مختلف اصلاح کنند، در اسکوپوس ارائه شده است. این امکان دسترسی به چکیده‌ها، مقالات تمام متن و جزئیات کتاب‌شناختی را فراهم می‌کند. بااینحال، الگوریتم‌های جست‌وجو و فرایند نمایه‌سازی ممکن است گهگاه به نتایج مثبت کاذب یا نادیده گرفته شدن مقالات مرتبط منجر شود که به انتخاب و تفسیر دقیق نتایج جست‌وجو نیاز دارد. علاوهبراین درحالیکه این دو پایگاه مجلات و نشریات با دسترسی آزاد را نمایه می‌کنند، تمام محتوای پایگاه داده به‌صورت آزاد قابل‌دسترسی نیست و مقالات آن را باید خریداری کرد.
یافته‌ها
یافته‌های پژوهش شامل 2 بخش میشود: اول شامل طرح‌ها و اقدامات در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی در راستای پروتکل‌های اقلیمی جهان و دوم اقدامات آن در جهت سازگاری با مخاطرات اقلیمی در شهرها که به‌طور جداگانه به هر‌یک پرداخته خواهد شد.
بخش اول: کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی
طرح ملی سازگاری
در پاسخ به اثرات مختلف آب‌و‌هوایی که قبلاً در ژاپن احساس شده بود، قانون سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوا در دسامبر 2018 به تصویب رسید. مطابق با این قانون، کابینه ژاپن برنامه ملی سازگاری خود را در سال 2021 تصویب کرد. این طرح عمدتاً ابتکاراتی را که باید توسط دولت انجام شود سازماندهی می‌کند.
دولت‌های محلی موظف‌اند برای تدوین برنامه‌های سازگاری با تغییرات آب‌و‌هوایی محلی (LCCAPs) مطابق با قانون سازگاری با تغییرات اقلیمی تلاش کنند و استراتژی‌های سازگاری، از‌جمله راهبردهای مقابله با اثرات ناشی از گرما و بیماری‌های عفونی (مانند بیماری‌های منتقله از طریق ناقل) را شرح دهند. این LCCAP ها عمدتاً جهت ابتکاراتی را که توسط دولت‌های محلی انجام میشود تعیین می‌کنند (آرنل و همکاران، 2016).
هر شهر ملزم به گنجاندن و اجرای یک طرح اجرایی دقیق است که هم تغییرات آب‌و‌هوا و هم سازگاری با اقلیم را در سیاست‌های محلی و برنامه‌های توسعه فضایی خود ادغام می‌کند. یک پلتفرم ملی برای گزارش‌دهی داده‌ها به همراه ابزارهای گزارش‌دهی آسیب‌پذیری نیز راه‌اندازی شده است. اکثر دولت‌های شهر و سایر ذی‌نفعان مربوطه اجرای فعالیت‌های سازگاری را با حمایت آژانس‌های توسعه بین‌المللی و سازمان‌های غیردولتی آغاز کرده‌اند. برنامه‌های توسعه‌یافته فرض می‌کنند که شهرها (شامل دولت‌های محلی، آژانس‌های ملی، هیئت‌های برنامه‌ریزی و ذی‌نفعان مختلف) ظرفیت توسعه مکانیسم‌های مورد‌نیاز برای انعطاف‌پذیری قوی‌تر در برابر مخاطرات مرتبط با آب‌و‌هوا را دارند. انتظار می‌رود آن‌ها ظرفیت تطبیقی را برای افزایش بارندگی و افزایش سطح دریا توسعه دهند و اصول چرخه مدیریت مخاطرات، یعنی پیشگیری از مخاطرات، آمادگی، واکنش و بازیابی را با موفقیت اجرا کنند (بنگستون، 2021).
هدف این مکانیسم‌ها، افزایش و تقویت تاب‌آوری شهری شهرها است که می‌توان آن‌ها را با ظرفیت واکنش، سازگاری و بازیابی از فشارها و بحران‌های مرتبط با تغییرات آب‌و‌هوایی و سایر تغییرات تعریف کرد: فرونشست، رشد جمعیتی، زمین‌های فقیر، مدیریت، ناامنی یا حملات، رکود اقتصادی، ناآرامی اجتماعی، استفاده ناپایدار از منابع و اکوسیستم رو به زوال (بارت و همکاران، 2022).
اقلیم محلی و سیاست انرژی
واقعیت تلخ گرمای شدید و رویدادهای آب‌و‌هوایی در سال 2018 همراه با انتشار گزارش ویژه IPCC درمورد گرمایش جهانی 1/5 درجه سانتی‌گراد به اوج خود رسید که فرماندار توکیو، یوریکو کویک، متعهد به انتشار کربن صفر خالص در سال 2050 در می 2019 شد.
پیش از این، سیاست‌های آب‌و‌هوایی محلی در ژاپن از مسیری پیروی می‌کردند که به موجب آن اهداف کاهش انتشار به‌طور جزئی بلندپروازانه‌تر از تعهدات ملی اتخاذ می‌شد. برای مثال، درمورد توکیو، سیاست اساسی قبل از سال 2019 کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان 25 درصد تا سال 2020 در مقایسه با سطوح سال 2000 بود. در سال 2019 انتشار گازهای گلخانه‌ای برای شهر به 62 میلیون تن رسید که نشان‌دهنده کاهش 0/3 درصدی نسبت به سطح انتشار 62/2 میلیون تنی سال 2000 است. در فوریه 2022، دولت شهری توکیو مجموعه‌ای از اقدامات تسریع‌کننده را اعلام کرد که برای دستیابی به کاهش 50 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2030 نسبت به سال 2000 طراحی شده است (بارت و همکاران، 2022).
تغییر جهت در سال 2019، هم‌زمان با اعلام وضعیت اضطراری آب‌و‌هوایی توسط 61 دولت محلی در ژاپن، به‌عنوان «اثر 1/5 درجه سانتی‌گراد» توصیف شده است. این بر‌اساس «اثر فوکوشیما» است که در آن شاهد الگوهای جدیدی از سیاست‌گذاری انرژی محلی پس از حادثه هسته‌ای در پاسخ به چالش‌های مختلف اجتماعی و پتانسیل ساختارهای سیاست‌گذاری انرژی دموکراتیک هستیم (متی، 2022).
در کنار هم «اثر 1/5 درجه سانتی‌گراد» و «اثر فوکوشیما»، یک تغییر بالقوه، از مدل مجتمع تکنونهادی غالب سیستم‌های تأمین انرژی بسیار کنترل‌شده و متمرکز به مدل جدیدی از سیستم‌های انرژی غیرمتمرکز بسیار هماهنگ نزدیک به مراکز تقاضای انرژی را نشان می‌دهد. درواقع، این امکان وجود دارد که حادثه هسته‌ای فوکوشیما باعث انتقال به سمت سیستم‌های انرژی کم‌کربن محلی و تاب‌آوری شهری شود. معرفی قانون خوراک تعرفه ژوئیه 2012، همچنین یک تقاطع مهم برای سیاست انرژی محلی ژاپن با تحریک سرمایه‌گذاری در برق تولیدی تجدیدپذیر در شهرها را نشان داد. مسئولین و افراد جدیدی وارد بازار برق شدند و ابتکارات انرژی داخلی شروع به تمرکز بر تاب‌آوری و فناوری هوشمند کردند. این بدان معنا نیست که این دو «تأثیر» تغییرات چشمگیر و غیرقابل‌برگشتی را به وجود آوردند، به‌ویژه در مقایسه با سطح بالای جاه‌طلبی‌های موجود در کشورهای دیگر. همچنین به این معنی نیست که مورد استقبال جهانی قرار گرفتند. برای مثال، بلافاصله پس از حادثه فوکوشیما، صلح سبز، صندوق جهانی حیات وحش برای طبیعت و مؤسسه سیاست‌های انرژی پایدار، پیشنهادهای بلندپروازانه‌ای را برای حذف تدریجی انرژی هسته‌ای و اطمینان از اینکه ژاپن تا سال 2050، 100 درصد تجدیدپذیر میشود، ارائه کردند. این دیدگاه‌ها در محافل سیاست‌گذاری ژاپن به کلی نادیده گرفته شدند. از جنبه مثبت، برای وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی، اولویت به تمرکز بر ارتقای انتقال انرژی محلی که بر سازگاری آب و هوا، ساختمان‌های بدون انتشار، انعطاف‌پذیری، هوشمندی و دستیابی به اقتصاد دایره‌ای تاکید دارد، تغییر کرده است. این به سیاست‌های ملی حول آزادسازی بازار برق (تأمین فضا برای تامین‌کنندگان جدید محلی)، کربن‌زدایی از سیستم‌های انرژی، ارتقای انرژی‌های تجدیدپذیر و صرفه‌جویی در انرژی گره خورده است (کابینه، 2023).
برنامه اقدام برای پیشگیری از گرمازدگی
در پاسخ به خطر بالای گرمازدگی ناشی از تغییر اقلیم، دولت ژاپن «برنامه اقدام برای پیشگیری از گرمازدگی» را در مارس 2021 تنظیم کرد. همکاری با جوامع محلی و صنعت در مارس 2022، به‌منظور تقویت اقدامات برای آماده شدن برای رویدادهای گرمای شدید تصویب شد. هدف میان‌مدت این طرح کاهش تعداد مرگ‌و‌میر ناشی از گرمازدگی از سطوح فعلی (میانگین متحرک تقریبی 5 ساله 1295 مرگ تا سال 2022) بود. با‌توجه‌به مبانی سیاستی مذکور برای انطباق با اثرات مربوط به گرمای ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی، اقدامات خاصی در حال حاضر در کشور انجام شده است. اقدامات سازگاری را در 2 دسته سازماندهی کرده‌اند: اقدامات نرم و سخت.
اقدامات نرم شامل رویکردهایی، مانند افزایش آگاهی، بهبود سبک زندگی و برنامه‌ریزی برای کاهش تأثیرات سلامتی است و به‌طور‌کلی از‌نظر هزینه یا زمان، اجرای آن‌ها آسان‌تر از اقدامات سخت است. از سوی دیگر، اقدامات سخت شامل نصب یا استفاده از فناوری و زیرساخت‌های مفید برای جلوگیری از گرمازدگی، مانند تهویه مطبوع، فن‌ها و اقداماتی برای کاهش دمای شهری است (متی، 2022).
ظهور یک موزاییک جدید از ابتکارات انرژی محلی
پس از حادثه فوکوشیما، مشارکت جدیدی بین منافع تجاری (عمدتاً بازیگران جدیدی که وارد بخش انرژی می‌شوند) و دولت‌های محلی پدید آمد که بر‌اساس پاسخ‌های اولیه دولت محلی / جامعه سازمان‌های غیردولتی از پایین به بالا شکل گرفت. باز هم ماسایوشی سون، بازیگر برجسته‌ای بود و در ژوئیه 2011 از تأسیس 2 نهاد جدید حمایت کرد: شورای انرژی‌های تجدیدپذیر که 34 مقام استانی را گرد هم می‌آورد و شورای شهر تعیین‌شده در‌زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر با 19 شهر شرکت‌کننده. علاوهبراین مؤسسه انرژی‌های تجدیدپذیر او یکی از اعضای مؤسس ابتکار عمل مردمی برای ژاپن غنی از منابع تجدیدپذیر است که در دسامبر 2014 تأسیس شد و تعاونی‌ها، گروه‌های شهروندی و تولیدکنندگان انرژی محلی را گرد هم می‌آورد. دولت‌های محلی شروع به اتخاذ اهداف کاهش انتشار کردند. برای مثال، انجمن‌های انرژی‌های تجدیدپذیر استان‌ها و شهرهای تعیین‌شده، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر جاه‌طلبانه‌ای را با «بالای 40 درصد» یا «حداقل 45 درصد» تا سال 2030 پیشنهاد کردند (چیمن و فریزر، 2019).
از محرک‌های عدالت اجتماعی مرتبط با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر محلی است. به نظر می‌رسد سیاست‌ها و ترجیحات انرژی تحت تأثیر طیف گسترده‌ای از عوامل قرار می‌گیرند، به‌طوری‌که شهرداری‌ها با بیکاری بالا مواجه هستند و زمین‌های ارزان‌تر از انرژی خورشیدی، بادی و زیست‌توده بیشتری استفاده می‌کنند، درحالیکه آن‌هایی که پیوندهای اجتماعی قوی‌تری دارند، میزبان انرژی بادی بیشتری هستند و به نظر می‌رسد اتخاذکنندگان اولیه سیاست‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای برای استقرار نیروی خورشیدی را ترجیح می‌دهند.
بحث مذکور تأیید می‌کند حتی زمانی که جاه‌طلبی دولت ملی وجود ندارد، مسئولین محلی، شرکت‌های خصوصی و جامعه مدنی می‌توانند با تغییر شکل جغرافیای روابط قدرت، نقش مهمی در حاکمیت چندسطحی سیاست آب‌و‌هوا و انرژی ایفا کنند. قبل از حادثه هسته‌ای فوکوشیما، حمایت از طرح‌های انرژی اجتماعی / محلی اغلب به‌عنوان ضد‌هسته‌ای و با عقب‌نشینی در برابر نخبگان قدرت سیاسی و محافل تجاری مطرح می‌شد. این پس از حادثه تغییر کرد و منافع جدید در بازار انرژی ژاپن نقش مهمی در دستیابی به هدف خالص صفر در سال 2050 ایفا کرد. این موضوع لزوماً در سراسر ژاپن یکسان نیست، زیرا رهبری محلی تغییراتی در نتایج سیاست ایجاد می‌کند؛ برخی بلندپروازانه‌تر از دیگران حرکت می‌کنند. این نشان می‌دهد حاکمیت چندسطحی نوپای اقلیم و انرژی در ژاپن قابل‌تشخیص است، اما به مرحله تشکیل یک ائتلاف حمایتی برای ترویج کربن صفر و قفل انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل نشده است (داویدسون و همکاران،2020).
ژاپن به‌عنوان پنجمین تولیدکننده بزرگ دی اکسید کربن (CO2) جهان، از‌جمله 11 کشور آسیایی (چین، هنگ‌کنگ، هند، اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، کره جنوبی، ویتنام و عربستان سعودی) است که تاکنون برنامه‌هایی را برای سازوکار قیمت‌گذاری کربن و نظام تجارت انتشار تنظیم کرده است. این سازوکار ژاپن را در دستیابی به هدف اقلیمی این کشور، یعنی کاهش انتشار 46 درصدی نسبت به سطح انتشار سال 2013 تا سال 2030 و دستیابی به خالص انتشار صفر تا سال 2050 کمک خواهد کرد. طرح قیمت‌گذاری کربن که ژاپن در ماه آوریل 2023 نظیر سایر کشورهای آسیایی به‌صورت محدود و مرحله‌ای راه‌اندازی کرد، با هدف سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی برای کمک به محدود کردن گرمایش جهانی در کشوری است که در اجرای سیاست‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از دیگر اقتصادهای بزرگ عقب مانده است. مقامات ژاپنی مدعی هستند این طرح که ترکیبی از تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای و مالیات کربن است، به سبزتر شدن سومین اقتصاد بزرگ جهان کمک می‌کند و درعینحال، قدرت رقابت جهانی صنایع پر انتشار این کشور، مانند شرکت‌های فولادسازی را حفظ می‌کند. در چارچوب طرح یادشده که بر‌اساس پیشنهادهای وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن و تصویب هیئت دولت این کشور است، به‌عنوان نخستین گام، بورس اوراق بهادار توکیو بازار جدید معامله اعتبار کربن J-Credits را در 11 اکتبر 2023 (19 مهرماه 1402) برای مبادله گواهی انتشار راه‌اندازی کرد (بارت و همکاران، 2022).
در مرحله بعدی، نسخه ژاپنی نظام تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2024 آغاز شد که شامل انجمنی برای «تحول سبز» و به نام «تحول سبز» است. به شرکت‌کنندگان در این طرح که حدود 680 شرکت هستند و در‌مجموع بیش از 40 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای ژاپن را تا ژانویه به خود اختصاص می‌دهند، گواهی انتشار گازهای گلخانه‌ای داده خواهد شد و آن‌ها باید اهداف کاهش انتشار خود را تعیین کنند که به این کشور کمک کند به اهداف اقلیمی خود برای سال 2030 و سال 2050 دست یابد. شرکت‌هایی که به اهداف کاهش انتشار خود و کشور دست یابند، می‌توانند مجوز انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را بفروشند، درحالیکه آن‌هایی که به اهداف خود نرسند، باید مجوز انتشار خریداری کنند (کانتی، 2020).
استراتژی رشد سبز برای ردیاب کربن، 2019
اتحادهای تجاری جدید پیرامون آب‌و‌هوا و انرژی پدید آمده‌اند، از‌جمله تأسیس شرکت ارتباطات آب‌و‌هوای ژاپن در مارس 2018. این شرکت بیش از 600 بازیگر غیردولتی، از‌جمله طیف متنوعی از مشاغل، بانک‌ها و گروه‌های سرمایه‌گذاری و دولت‌های محلی و سازمان‌های غیردولتی را گرد هم می‌آورد. این با کار مشارکت رهبران آب‌و‌هوای ژاپن که در آوریل 2017 با مشارکت بیش از 228 کسب‌و‌کار (در زمان نگارش) تأسیس شد، تکمیل میشود
با به رسمیت شناختن این تغییر، وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی، برنامه استراتژیک حذف تدریجی نیروگاه‌های زغال‌سنگ ناکارآمد و جریان اصلی انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین چالش کربن‌زدایی تا سال 2050 را مورد بحث قرار داد. علاوهبراین وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی در ژوئیه 2019 یک سند سیاستی منتشر کرد که به‌طور خاص به کاهش تولید کربن تا سال 2050 و شورا اشاره کرد.
از‌آنجایی‌که انرژی هسته‌ای در طول فعالیت خود دی اکسید کربن منتشر نمی‌کند، تعداد کمی از کشورها آن را برای مقابله با چالش تغییرات آب‌و‌هوا و بحران انرژی فعلی ضروری می‌دانند. در این زمینه، سیاست اساسی تحول سبز همچنین هدف هسته‌ای 20 تا 22 درصدی استراتژی رشد سبز دولت قبلی را در ترکیب انرژی در سال 2030 حفظ می‌کند. در مقابل، با ترویج توسعه و ساخت «نسل بعدی رآکتورهای نوآور» در محل نیروگاه‌های هسته‌ای از‌کار‌افتاده از سیاست قبلی فاصله می‌گیرد.
در میان طرح‌های مختلف، رآکتورهای آب سبک نوآورانه احتمالاً در ابتدای دهه 2030 تجاری شده و ساخته می‌شوند. با در نظر گرفتن پیشنهاد مکان‌یابی در مکان‌های نیروگاه هسته‌ای موجود و با در نظر گرفتن فرایند طولانی از رده‌بندی، ممکن است ساخت این رآکتورهای جدید تا دهه 2040 یا حتی بعد از آن تکمیل نشود. این نشان می‌دهد که این نیروگاه‌های هسته‌ای جدید ممکن است نقش محدودی در تلاش‌ها برای سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی ژاپن برای رسیدن به صفر خالص 2050 داشته باشند (پیرسون، 2018).
علاوهبراین، سیاست تحول سبز قانون طولانی‌مدت در مورد عمر عملیاتی نیروگاه‌های هسته‌ای را بدون بحث عمومی کافی یا بحث رژیم غذایی تغییر داد. محدودیت عملیاتی یک نیروگاه هسته‌ای در اصل 60 سال بود. بااینحال، قانون جدید اجازه می‌دهد تا طول عمر رآکتورها فراتر از این حد افزایش یابد. درنتیجه استدلال شده است که شرکت‌های برق ممکن است سرمایه‌گذاری در ساخت رآکتورهای جدید را به تعویق بیندازند اگر بتوانند به استفاده از رآکتورهای قدیمی‌تر فراتر از محدودیت 60 ساله ادامه دهند (دویت ، 2022).
دولت کیشیدا همچنان به سوخت‌های فسیلی در تولید برق وابسته است و درعینحال هیدروژن و آمونیوم را به‌عنوان پیشرفتی برای تحقق کربن صفر و امنیت انرژی ترویج می‌کند. بااینحال، برنامه انرژی استراتژیک وزارت تجارت و صنعت بین‌المللی پیش‌بینی می‌کند که نیروگاه‌های حرارتی با سوخت هیدروژن / آمونیاک تنها 1 درصد از کل تولید برق را در سال 2030 تشکیل می‌دهند. علاوهبراین، کربن‌زدایی بخش تولید برق به پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تجاری‌سازی آینده وابسته است. برای مثال، هدف اصلی برای حذف تدریجی زغال‌سنگ تنها به نیروگاه‌های زغال‌سنگ ناکارآمد، بدون ذکر سال‌های هدف برای حذف تدریجی تمام نیروگاه‌های زغال‌سنگ محدود میشود (دویت، 2022).
دولت به دنبال ترویج 150 تریلیون ین سرمایه‌گذاری تحول سبز از‌طریق همکاری دولتی و خصوصی است و تقریباً 20 تریلیون ین بودجه عمومی را در 10 سال آینده تأمین می‌کند. ماده 4 لایحه ارتقای تحول سبز درمورد مسئولیت دولت ملی تصریح می‌کند که باید «منابع سیاست را در زمینه‌های تجاری متمرکز کند که فناوری‌ها و مشاغل آن نوآور هستند و می‌توانند انتظار داشته باشند که از سطح بالایی از اثربخشی سیاست در میان‌مدت تا بلند‌مدت برخوردار شوند.»
اگرچه این ماده مشخص نمی‌کند که چه نوع فناوری‌ها و کسب‌و‌کارهایی نوآورانه و امیدوارکننده هستند، مواد مرجع ارائه‌شده به کمیته فرعی ارتقای تحول سبز نمونه‌های عینی را نشان می‌دهد که متأسفانه فناوری‌های تجدیدپذیر را حذف می‌کند. با‌توجه‌به مقوله ارتقای انرژی سوخت‌های فسیلی، حمایت در این زمینه‌ها متمرکز است: افزایش تقاضا برای هیدروژن و آمونیوم و تحقیق و توسعه فناوری جدید (حدود 6 تا 8 تریلیون)؛ اصلاحات ساختاری برای تولیدکنندگان و تلاش برای صرفه‌جویی در انرژی (حدود 9 تا 12 تریلیون) و تحقیق و توسعه فناوری جدید برای بازیافت منابع و تثبیت کربن (حدود 2 تا 4 تریلیون). (اولسون، 2018).
بخش دوم: چشم‌انداز شهرهای آینده ژاپن
توسعه شهرهای اسفنجی
رویکرد شهرهای اسفنجی ایده‌ای بسیار اثربخش برای به حداقل رساندن احتمال وقوع سیل به شمار می‌رود که برای اولین بار در سال 2015 در 30 شهر از کشور چین پیاده شد، اما امروزه به محبوبیت بسیار بالایی میان مدیران شهرهای سراسر دنیا دست یافته است. در این رویکرد، احتمال جذب 80 درصد از آب باران به فضاهای زیرزمینی و استفاده دوباره از 70 درصد از آن فراهم می‌آید که به دنبال این رویداد، جایی برای وقوع سیل باقی نمی‌ماند. ایده اصلی شهر اسفنجی توزیع و حفظ آب باران در منبع اصلی آن (زیرزمینی) و کاهش سرعت جریان آب از این منبع به فضاهای شهری است که به تولید آب پاک، حفظ تنوع زیستی، تصفیه طبیعی آب، حفظ فضاهای اکولوژیک شهری، آبیاری فضاهای سبز شهری و تأمین آب بام‌های سبز منجر میشود و احتمال وقوع سیل را به حداقل می‌رساند (اوهاتو، 2016).
به‌کارگیری رویکرد خلاق شهر اسفنجی و طراحی مناطق برای ذخیره آب نقش مهمی در افزایش تاب‌آوری در شهر توکیو ژاپن در مقابل تغییرات اقلیمی و به حداقل رساندن احتمال وقوع سیل ایفا کرده است. این رویکرد از‌طریق توسعه زیرساخت جدیدی متشکل از دیوارهای سبز، میدان آبی و مناطقی شناور محقق شده که همه در مرکز شهر و نه حومه‌های آن قرار گرفته است. درواقع برنامه‌ریزان شهر بزرگ و دلتایی ژاپنی از‌طریق ایجاد یک فضای اسفنجی بسیار بزرگ، قابلیت جذب آب باران را به فضاهای متعدد زیرزمینی ممکن کرده که به دنبال آن، کمبود آب شهری نیز جبران شده است (فلدهوف، 2017).
پروژه در کاسوکابه در استان سایتاما اجرا شده است که این منطقه بخش بزرگی از بافت شهری حومه توکیو را تشکیل می‌دهد. نزدیکی کاسوکابه به آب و موقعیتش در حومه توکیو آن را به محلی مناسب برای اجرای پروژه سامانه زیرزمینی کنترل سیل و حفظ توکیو از خسارت‌های سنگین مبدل کرده است.این فضاهای زیرزمینی آب خود را از میادینی تأمین می‌کنند که در سطوحی پایین‌تر از خیابان‌ها قرار گرفته‌اند و آب باران را از تمام فضاهای اطراف به سمت خود و سپس زیرزمین هدایت می‌کند (تصویر شماره 5).
برنامه‌ریزان اهل توکیو همچنین مراکزی برای ذخیره آب به شکل یک گاراژ پارک زیرزمینی به اندازه 4 استخر شنای المپیکی احداث کرده‌اند. ضمن اینکه از‌طریق افزایش چشمگیر بام‌ها، دیوارها و فضاهای سبز قابلیت جذب آب باران به آن‌ها و کاهش جریان یافتن آب در معابر شهری را فراهم آورده‌اند (فیشر ، 2023).
نقشه راه مقابله با سیل
کارشناسان بر این باورند که مقابله با سیل مستلزم داشتن یک طرح یا نقشه کلی است که مسیر به حداقل رساندن جریان یافتن آب باران را در فضاهای عمومی به آن‌ها نشان می‌دهد. این نقشه 4 مرحله اصلی شامل کاهش، آماده‌سازی، واکنش و بهبود را دربر می‌گیرد و حذف هر‌یک از آن‌ها، مقابله با سیل را با ناکامی مواجه می‌کند (تصویر شماره 6).
نقشه راه مقابله با سیل
کارشناسان بر این باورند که مقابله با سیل مستلزم داشتن یک طرح یا نقشه کلی است که مسیر به حداقل رساندن جریان یافتن آب باران را در فضاهای عمومی به آن‌ها نشان می‌دهد. این نقشه 4 مرحله اصلی شامل کاهش، آماده‌سازی، واکنش و بهبود را دربر می‌گیرد و حذف هر‌یک از آن‌ها، مقابله با سیل را با ناکامی مواجه می‌کند (تصویر شماره 6).
مرحله کاهش به معنای از میان بردن وقوع سیل قبل از اتفاق افتادن آن است که به واسطه به‌روزرسانی قوانین ساختمان‌سازی، تقویت مقررات ایمنی و شناسایی مناطق مستعد وقوع سیل ممکن میشود. علاوهبراین مدل‌سازی هیدرولوژیکی نیز در این رده قرار می‌گیرد و به ارزیابی احتمال وقوع سیل در شهرها به واسطه تخمین میزان تغییر دمای هوا منجر میشود. کارشناسان در این روش از سیستم‌های اطلاع‌رسانی جغرافیایی برای شناسایی مناطق مستعد وقوع سیل بهره می‌گیرند و اقدامات لازم را برای کاهش احتمال رخ دادن آن انجام می‌دهند. در مرحله آماده‌سازی بر ایجاد حس آمادگی شهر در مقابل وقوع سیل ناگهانی تمرکز میشود و به‌واسطه آن احتمال سازگارسازی اهداف با نیازهای خاص یک منطقه ممکن میشود. این مرحله فرایندهای مختلفی را دربر می‌گیرد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ایجاد سیستم‌های هشدار اضطراری و ذخیره‌سازی مواد ضد سیل اشاره کرد. ضمن اینکه حذف گل‌ولای از زهکشی‌های شهری پیش از وقوع طوفان نیز مربوط به مرحله آماده‌سازی است (فستر، 1986).
مرحله واکنش، رهایی اضطراری را تضمین می‌کند و تحقیق برای یافتن شهروندان متأثر از سیل را دربر می‌گیرد. مرحله بهبود نیز به‌عنوان آخرین مرحله نقشه، شامل تلاش برای برگرداندن وضعیت به حالت معمولی پس از وقوع سیل است که می‌تواند اقداماتی نظیر ایجاد مسکن موقت، افزایش ساخت‌وسازهای شهری، جبران وضعیت و آموزش برای افرادی باشد که بیشترین آسیب‌پذیری را از سیل متحمل شده‌اند (فراسر، 2022).
اجرای طرح جمع‌آوری فاضلاب
هم‌اکنون 207 طرح جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در مناطق شهری در حال اجراست که عمدتاً شبکه آن‌ها به‌طور مجزا و فقط برای جمع‌آوری فاضلاب‌ها و بخش بسیار ناچیزی از رواناب طراحی و اجرا می‌شوند. بنابراین وقوع بارندگی‌ها و جاری و هدایت شدن رواناب‌ها به شبکه جمع‌آوری فاضلاب باعث افزایش ظرفیت خطوط بیش از حدود طراحی‌شده میشود و در این شرایط امکان برگشت فاضلاب مخلوط‌شده با آب‌های سطحی جمع‌آوری‌شده به محل زندگی شهروندان، به‌ویژه در مناطق پست و کم‌ارتفاع و همچنین شکستگی خطوط شبکه فاضلاب وجود دارد (کوراموچی، 2019). بدین جهت طرحی در حال اجرا است که تا سال 2026 به اتمام می‌رسد. این طرح به جمع‌آوری صحیح رواناب‌ها، به‌ویژه در شرایط وقوع بارش‌های سیل‌آسا در راستای حفظ و نگهداری صحیح از سرمایه‌های ملی کشور و جلوگیری از هر‌گونه پیامدها و تبعات اجتماعی می‌پردازد (خارهچا و ساتو، 2019).
تمهیدات معماری و شهرسازی در برابر سونامی و طوفان
نصب پایه‌ها و ستون‌های قوی برای ساختمان‌ها: در مناطق مستعد سونامی بهتر است ساختمان پیلوتی ساخته شود و ستون‌ها باید از مقاومت زیادی برخوردار باشند تا در مقابل نیروی آب ایستادگی کرده و باعث واژگونی سازه نشود. پی‌های شمعی بتنی بار وارده بیشتری از سمت آب را تحمل می‌کنند و همچنین باعث جلوگیری از لغزش ساختمان در اثر نیروهای جانبی می‌شوند (لوینس، 2022).
ساخت مانع‌های طبیعی یا مصنوع (تصویرهای شماره 7 و 8)، که می‌توانند درختان نارگیل یا گیاهان محکم باشد: استفاده از درختان در برابر سونامی بحثی قطعی نیست، چراکه درختان هنگام کنده شدن شناور شده و می‌توانند باعث صدمه و تخریب شوند (تصویر شماره 9).
مرحله واکنش، رهایی اضطراری را تضمین می‌کند و تحقیق برای یافتن شهروندان متأثر از سیل را دربر می‌گیرد. مرحله بهبود نیز به‌عنوان آخرین مرحله نقشه، شامل تلاش برای برگرداندن وضعیت به حالت معمولی پس از وقوع سیل است که می‌تواند اقداماتی نظیر ایجاد مسکن موقت، افزایش ساخت‌وسازهای شهری، جبران وضعیت و آموزش برای افرادی باشد که بیشترین آسیب‌پذیری را از سیل متحمل شده‌اند (فراسر، 2022).
اجرای طرح جمع‌آوری فاضلاب
هم‌اکنون 207 طرح جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در مناطق شهری در حال اجراست که عمدتاً شبکه آن‌ها به‌طور مجزا و فقط برای جمع‌آوری فاضلاب‌ها و بخش بسیار ناچیزی از رواناب طراحی و اجرا می‌شوند. بنابراین وقوع بارندگی‌ها و جاری و هدایت شدن رواناب‌ها به شبکه جمع‌آوری فاضلاب باعث افزایش ظرفیت خطوط بیش از حدود طراحی‌شده میشود و در این شرایط امکان برگشت فاضلاب مخلوط‌شده با آب‌های سطحی جمع‌آوری‌شده به محل زندگی شهروندان، به‌ویژه در مناطق پست و کم‌ارتفاع و همچنین شکستگی خطوط شبکه فاضلاب وجود دارد (کوراموچی، 2019). بدین جهت طرحی در حال اجرا است که تا سال 2026 به اتمام می‌رسد. این طرح به جمع‌آوری صحیح رواناب‌ها، به‌ویژه در شرایط وقوع بارش‌های سیل‌آسا در راستای حفظ و نگهداری صحیح از سرمایه‌های ملی کشور و جلوگیری از هر‌گونه پیامدها و تبعات اجتماعی می‌پردازد (خارهچا و ساتو، 2019).
تمهیدات معماری و شهرسازی در برابر سونامی و طوفان
نصب پایه‌ها و ستون‌های قوی برای ساختمان‌ها: در مناطق مستعد سونامی بهتر است ساختمان پیلوتی ساخته شود و ستون‌ها باید از مقاومت زیادی برخوردار باشند تا در مقابل نیروی آب ایستادگی کرده و باعث واژگونی سازه نشود. پی‌های شمعی بتنی بار وارده بیشتری از سمت آب را تحمل می‌کنند و همچنین باعث جلوگیری از لغزش ساختمان در اثر نیروهای جانبی می‌شوند (لوینس، 2022).
ساخت مانع‌های طبیعی یا مصنوع (تصویرهای شماره 7 و 8)، که می‌توانند درختان نارگیل یا گیاهان محکم باشد: استفاده از درختان در برابر سونامی بحثی قطعی نیست، چراکه درختان هنگام کنده شدن شناور شده و می‌توانند باعث صدمه و تخریب شوند (تصویر شماره 9).
سد‌های مصنوع یا دیوار دفاع ساحلی: این سدها از جنس بتن مسلح هستند و انواع مختلفی دارند. بعضی از آن‌ها به‌صورت بلوک‌های بتنی، بعضی به‌صورت شیب‌دار ساخته شده و بعضی هم به‌صورت پله‌پله هستند (کینجستون، 2022).
ارتقای کارایی انرژی در ساختمان‌ها با بهره‌مندی از فناوری‌های نو
ژاپن در‌زمینه کارایی انرژی و دارا بودن شدت پایین مصرف انرژی در زمره موفق‌ترین کشورهای دنیا به حساب می‌آید. شدت مصرف انرژی در سال 2005 برای این کشور حدود 6539 بی‌تی‌یو در ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی (به قیمت‌های ثابت سال 2000) بوده است که در مقایسه با میانگین جهانی حدود 19 درصد پایین‌تر است. ازاینرو شناسایی دلایل این موضوع می‌تواند الگویی مناسب برای کشور در سیاست‌گذاری بخش انرژی فراهم آورد (تاکائو، 2020: استوکس، 2020).
بحث
به‌طور‌کلی با‌توجه‌به یافته‌های تحقیق، وزارتخانه‌های ژاپن استقلال قابل‌توجهی درمورد سیاست‌گذاری دارند. تا به امروز، وزارتخانه‌های ژاپن اغلب «بزرگ‌ترین اتاق فکر ژاپن» نامیده می‌شوند. همچنین این کشور برای انجام تعهدات کیوتو مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان 6 درصد نسبت به سطوح سال 1990 در اولین دوره تعهد (2008 و 2012) تلاش کرد، اما موفق عمل نکرد که با نتایج تحقیق (کینجستون، 2022) مطابقت دارد.
ژاپن یک ائتلاف انرژی‌های تجدیدپذیر، مبتنی بر حمایت از طرفداران محیط‌زیست، صنایع فناوری پاک و تولیدکنندگان انرژی تجدیدپذیر محلی با حمایت تعرفه خوراک تأسیس کرده است که نقش اساسی در تقویت انرژی‌های تجدیدپذیر دارد که با نتایج تحقیق (لوینس ،2022) مطابقت دارد.
نتیجه‌گیری
با‌توجه‌به تأثیر فزاینده مهم و گسترده تغییرات اقلیمی، سازگاری با تغییرات اقلیمی به اندازه کاهش تغییرات آب‌و‌هوایی برای بسیاری از شهرها مهم شده است. کمی کردن و ارزیابی خطرات احتمالی ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی برای شهر برای انجام اقدامات پیشگیرانه سازگار با اقلیم اهمیت زیادی دارد و ازاینرو در سال‌های اخیر توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده است.
شهرسازی، بازآفرینی و نوسازی شهرها در کشور ژاپن چنان اهمیت دارد که می‌توان این کشور را را شهر ـ کشور نامید. کشوری که به دلیل تبدیل شدن شهرهایش به شهرهای مدرن و پیشرفته تقریباً خالی از بافت فرسوده است، چراکه در معرض مداوم خطرات طبیعی و غیر‌طبیعی قرار دارد و ساختمان‌ها و محله‌های آن مدام در حال نوسازی و بازسازی جهت استحکام هرچه بیشتر و مقاومت در برابر زلزله و حوادث غیرمترقبه هستند. ژاپن، کشوری است که زندگی در آن، در ابرشهر‌ها و متروپل‌ها جریان دارد و زندگی و فعالیت مردم در مرکز شهر متمرکز است و حاشیه‌های شهری چندان معنایی ندارند. بنابراین ژاپن را باید در سبک زندگی «شهرنشینی» خلاصه کرد. بر‌اساس مجموعه شاخص‌های توسعه بانک جهانی، جمعیت شهری ژاپن در سال 2022، حدود 92 درصد گزارش شده است؛ ازاینرو شهرسازی و نوسازی بافت فرسوده از اهمیت بالایی برخوردار است تا جایی که ژاپن را از جهت سرعت شهرسازی و نوسازی در رتبه‌های برتر جهانی قرار داده است.
در حال حاضر حدود 45 درصد از جمعیت ژاپن در 3 منطقه شهری توکیو، اوزاکا و ناگویا متمرکز هستند. روند شهرسازی در ژاپن تا آنجا پیش رفته که بسیاری از روستا‌ها و شهرهای کوچک در شهرهای بزرگ ادغام شده‌اند و به‌منظور مدیریت بهینه مجموعه‌های شهری (حومه ـ مرکز) و کاهش هزینه‌های دولت، تعداد شهرداری‌ها در سال 2006 از 3231 شهرداری به 1821 کاهش داده شد و صد‌ها شهر کوچک و روستا به بخشی از شهرهای بزرگ تبدیل شدند. شهرهای ژاپن عمدتاً وابستگی‌ای به میراث تاریخی خود ندارند و به محض تخریب و آسیب دیدن و حتی قدیمی شدن یک ساختمان، بدون تعصبات تهدیدکننده عناصر شهر، اقدام به جایگزین کردن ساختمانی جدید می‌کنند. بافت شهری اکثر شهرهای ژاپن به قدری مدرن است که نه‌تنها اثری از بافت‌های فرسوده شهری نیست، بلکه حتی اثری از خانه‌ها و میراث قدیمی نیست.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله نمونه‌های انسانی و حیوانی نداشته است. براین اساس نیاز به کد اخلاق نبود و تمام قوانین اخلاق در پژوهش رعایت شده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ کمک مالی خاصی از سازمان های تأمین مالی در بخش‌های عمومی، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
ارتقای کارایی انرژی در ساختمان‌ها با بهره‌مندی از فناوری‌های نو
ژاپن در‌زمینه کارایی انرژی و دارا بودن شدت پایین مصرف انرژی در زمره موفق‌ترین کشورهای دنیا به حساب می‌آید. شدت مصرف انرژی در سال 2005 برای این کشور حدود 6539 بی‌تی‌یو در ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی (به قیمت‌های ثابت سال 2000) بوده است که در مقایسه با میانگین جهانی حدود 19 درصد پایین‌تر است. ازاینرو شناسایی دلایل این موضوع می‌تواند الگویی مناسب برای کشور در سیاست‌گذاری بخش انرژی فراهم آورد (تاکائو، 2020: استوکس، 2020).
بحث
به‌طور‌کلی با‌توجه‌به یافته‌های تحقیق، وزارتخانه‌های ژاپن استقلال قابل‌توجهی درمورد سیاست‌گذاری دارند. تا به امروز، وزارتخانه‌های ژاپن اغلب «بزرگ‌ترین اتاق فکر ژاپن» نامیده می‌شوند. همچنین این کشور برای انجام تعهدات کیوتو مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان 6 درصد نسبت به سطوح سال 1990 در اولین دوره تعهد (2008 و 2012) تلاش کرد، اما موفق عمل نکرد که با نتایج تحقیق (کینجستون، 2022) مطابقت دارد.
ژاپن یک ائتلاف انرژی‌های تجدیدپذیر، مبتنی بر حمایت از طرفداران محیط‌زیست، صنایع فناوری پاک و تولیدکنندگان انرژی تجدیدپذیر محلی با حمایت تعرفه خوراک تأسیس کرده است که نقش اساسی در تقویت انرژی‌های تجدیدپذیر دارد که با نتایج تحقیق (لوینس ،2022) مطابقت دارد.
نتیجه‌گیری
با‌توجه‌به تأثیر فزاینده مهم و گسترده تغییرات اقلیمی، سازگاری با تغییرات اقلیمی به اندازه کاهش تغییرات آب‌و‌هوایی برای بسیاری از شهرها مهم شده است. کمی کردن و ارزیابی خطرات احتمالی ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی برای شهر برای انجام اقدامات پیشگیرانه سازگار با اقلیم اهمیت زیادی دارد و ازاینرو در سال‌های اخیر توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده است.
شهرسازی، بازآفرینی و نوسازی شهرها در کشور ژاپن چنان اهمیت دارد که می‌توان این کشور را را شهر ـ کشور نامید. کشوری که به دلیل تبدیل شدن شهرهایش به شهرهای مدرن و پیشرفته تقریباً خالی از بافت فرسوده است، چراکه در معرض مداوم خطرات طبیعی و غیر‌طبیعی قرار دارد و ساختمان‌ها و محله‌های آن مدام در حال نوسازی و بازسازی جهت استحکام هرچه بیشتر و مقاومت در برابر زلزله و حوادث غیرمترقبه هستند. ژاپن، کشوری است که زندگی در آن، در ابرشهر‌ها و متروپل‌ها جریان دارد و زندگی و فعالیت مردم در مرکز شهر متمرکز است و حاشیه‌های شهری چندان معنایی ندارند. بنابراین ژاپن را باید در سبک زندگی «شهرنشینی» خلاصه کرد. بر‌اساس مجموعه شاخص‌های توسعه بانک جهانی، جمعیت شهری ژاپن در سال 2022، حدود 92 درصد گزارش شده است؛ ازاینرو شهرسازی و نوسازی بافت فرسوده از اهمیت بالایی برخوردار است تا جایی که ژاپن را از جهت سرعت شهرسازی و نوسازی در رتبه‌های برتر جهانی قرار داده است.
در حال حاضر حدود 45 درصد از جمعیت ژاپن در 3 منطقه شهری توکیو، اوزاکا و ناگویا متمرکز هستند. روند شهرسازی در ژاپن تا آنجا پیش رفته که بسیاری از روستا‌ها و شهرهای کوچک در شهرهای بزرگ ادغام شده‌اند و به‌منظور مدیریت بهینه مجموعه‌های شهری (حومه ـ مرکز) و کاهش هزینه‌های دولت، تعداد شهرداری‌ها در سال 2006 از 3231 شهرداری به 1821 کاهش داده شد و صد‌ها شهر کوچک و روستا به بخشی از شهرهای بزرگ تبدیل شدند. شهرهای ژاپن عمدتاً وابستگی‌ای به میراث تاریخی خود ندارند و به محض تخریب و آسیب دیدن و حتی قدیمی شدن یک ساختمان، بدون تعصبات تهدیدکننده عناصر شهر، اقدام به جایگزین کردن ساختمانی جدید می‌کنند. بافت شهری اکثر شهرهای ژاپن به قدری مدرن است که نه‌تنها اثری از بافت‌های فرسوده شهری نیست، بلکه حتی اثری از خانه‌ها و میراث قدیمی نیست.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله نمونه‌های انسانی و حیوانی نداشته است. براین اساس نیاز به کد اخلاق نبود و تمام قوانین اخلاق در پژوهش رعایت شده است.
حامی مالی
این تحقیق هیچ کمک مالی خاصی از سازمان های تأمین مالی در بخش‌های عمومی، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
Aalbers, E.E., Lenderink, G., van Meijgaard, E., & van den Hurk, B. J. J. M. (2018). Local-scale changes in mean and heavy precipitation in Western Europe, climate change or internal variability? Climate Dynamics, 50, 4745-4766. [Link]
Ariyoshi, N., & Mori, N. (2018). Future projection of storm surge height at three major bays in Japan using maximum potential intensity of typhoon in western North Pacific. Journal of Japan Society of Civil Engineers Ser B2, 74 (2), 619--624. [Link]
Arnell, N. W., & Gosling, S. N. (2016). The impacts of climate change on river flood risk at the global scale. Climatic Change, 134, 387-401. [Link]
Bengtsson, L. (2021). Weather. Hurricane threats. Science (New York, N.Y.), 293(5529), 440–441. [DOI:10.1126/science.1062047] [PMID]
Barrett, B. F. D., DeWit, A., & Yarime, M. (2021). Japanese smart cities and communities: integrating technological and institutional innovation for society 5.0. In H. M. Kim, S. Sabri & A. Kent (Eds.), Smart Cities for Technological and Social Innovation. Cambridge: Academic Press. [DOI:10.1016/B978-0-12-818886-6.00005-8]
Barrett, B. F. D., Ohta, H., & Trencher, G. (2022). Prospects for acceleration of socio-technical transitions for deep decarbonization. In Y. Yang & A. Taufen (Eds.), The Routledge handbook of sustainable cities and landscapes in the pacific Rim. London: Routledge. [DOI:10.4324/9781003033530-36].
Carbon Tracker. (2019). Land of the rising sun and offshore wind. London: Carbon Tracker. [Link]
Chapman, A., & Fraser, T. (2019). Japan’s mega solar boom: Quantifying social equity expectations and the realties at the local scale. Sustainability Science, 14, 355-374. [DOI:10.1007/s11625-018-0613-y]
Commission on Global Governance. (2023). Our global neighbourhood: The Report Of The Commission On Global Governance. Oxford: Oxford University Press. [DOI:10.1093/oso/9780198279983.001.0001]
Davidson, L., Briggs, J., Nolan, E., Bush, J., Håkansson, I., & Moloney, S. (2020). The making of a climate emergency response: Examining the attributes of climate emergency plans. Urban Climate, 33, 100666. [DOI:10.1016/j.uclim.2020.100666]
de Souza Leao, S. (2021). Japan bets on hydrogen to lift its ambitious carbon-neutral plans. Retrieved from: [Link]
DeWit, A. (2021). Fallout from the Fukushima shock: Japan’s emerging energy policy. Asia-Pacific Journal, 9(45). [Link]
DeWit, A. (2022). Japan’s energy policy at a crossroads: a renewable energy future? The Asia-Pacific Journal, 10 (4).
European Commission. (2022). Supporting REPowerEU: Affordable, secure and sustainable energy for Europe. Brussels: European Commission. [Link]
Feldhoff, T. (2017). Low carbon communities, energy policy and energy democracy in Japan. In F. Caprotti & L. Yu (Eds.), Sustainable Cities in Asia. London: Routledge. [DOI:10.4324/9781315643069-19]
Fisher, D. R. (2023). Understanding the relationship between subnational and national climate change politics in the United States: Toward a theory of boomerang federalism. Environment and Planning C: Government and Policy, 31(5), 769-784. [DOI:10.1068/c11186]
Foster, R. N. (1986). Innovation: The attacker’s advantage. New York: Summit Books. [Link]
Fraser, T. (2020). Japan’s resilient, renewable cities: How socioeconomics and local policy drive Japan’s renewable energy transition. Environmental Politics, 29(3), 500-523. [DOI:10.1080/09644016.2019.1589037]
Hajzadeh, H. (2020). [Analyze of the legal obligations against climate change from the perspective of international treaties and internal law (Persian)]. Climate Change Research, 1(2), 55-78. [DOI:10.30488/ccr.2020.111123]
Heidarzade, E., Varvaei, A., Pournoori, M., & Ghasemi, N. (2021). [Examining the guarantees and legal requirements for combating long-range and transboundary pollution (in the countries of the Middle East region within the framework of a regional understanding) (Persian)]. Journal of Environmental Science and Technology, 23(6).
Hidalgo, C., A. (2021). Economic complexity theory and applications. Nature Reviews Physics, 3, 92–113. [DOI:10.1038/s42254-020-00275-1]
Kantei (Office of the Prime Minister). (2020). Mirai Toshi Kaigi (The Council on Investments for the Future). In: Dai 41 kai kaigi: Seicho senryaku foroappu an (The 41st Meeting: The Follow-up for Growth Strategy (Draft)), 17 July.
Keidanren Policy and Action. (2019). Rebuilding Japan’s electricity system - electricity policy to realize society 5.0. Retrieved from: [Link]
Keidanren. (2022). Towards green transformation (GX). (provisional translation). Retrieved from: [Link]
Khadivi Sohrabi, T. , Ashrafi, D., & Abdollahi, M. (2020). [Assessing the effectiveness of international legal requirements related to the Convention against Climate Change in the performance of countries (Persian)]. Geography (Regional Planning), 10(40), 379-395. [Link]
Kharecha, P. A., & Sato, M. (2019). Implications of energy and CO2 emission changes in Japan and Germany after the Fukushima accident. Energy Policy, 132, 647-653. [DOI:10.1016/j.enpol.2019.05.057]
Kikkawa, T. (2023). Has the nuclear policy really changed? World Economic Review IMPACT, 6 February. Retrieved from: [Link]
Kingston, J. (2022). Japan’s nuclear village. Asia-Pacific Journal, 10(37). [Link]
Kuramochi, T. (2015). Revie of energy and climate policy developments in Japan before and after Fukushima. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 43, 1320-1332. [DOI:10.1016/j.rser.2014.12.001]
Ko, Y., Barrett, B. F. D., Copping, A. E., Sharifi, A., Yarime, M., & Wang, X. (2019). Energy transitions towards low carbon resilience: evaluation of disaster-triggered local and regional cases. Sustainability, 11(23), 6801. [DOI:10.3390/su11236801]
House of Councilors (The National Diet of Japan). (2023). Bill on the promotion of a smooth transition to a decarbonized growth-oriented economic structure (in Japanese).
Ko, Y., Coffman, M., Mulvaney, D., Copping, A., Wang, H. W., & Barrett, B. (2022). ‘Conflicts of Greens’ in renewable energy landscapes: Case studies and a planning framework. In Y. Yang & A. Taufen (Eds.), The Routledge Handbook of Sustainable Cities and Landscapes in the Pacific Rim (pp. 430-448). London: Routledge. [Link]
Kyoto City Government. (2014). Kyoto city program of global warming countermeasures 2011 - 2020 - for an environmentally friendly city, economy and lifestyle. Retrieved from: [Link]
Lovins, A. B. (2022). Climate: Making sense and making money. Colorado: Rocky Mountain Institute. [Link]
Meti, A. (2020). Green growth strategy for the 2050 carbon neutrality (in Japanese), 25 December 2020. Retrieved from: [Link]
Meti, A. (2022). On the materialization of policy initiatives in realizing GX (in Japanese), the sub-committee for promoting green transformation, 14 December. Retrieved from: [Link]
Mildenberger, M. (2022). Carbon captured: How business and labor control climate politics. Cambridge: The MIT Press. [Link]
Moe, E. (2023). Energy, industry and politics: Energy, vested interests, and long-term economic growth and development. Energy, 35(4), 1730-1740. [DOI:10.1016/j.energy.2009.12.026]
Ohta, H. (2021). Japan’s policy on net carbon neutrality by 2050. East Asian Policy, 13(1), 19-32. [DOI:10.1142/S1793930521000027]
Ohta, H. (2021). Why Japan is No-longer a front-runner: Domestic politics, renewable energy, and climate change policy. In P. Midford & E. Moe (Eds.), New Challenges and Solutions for Renewable Energy. International Political Economy Series (pp. 51-76). Cham: Palgrave Macmillan. [DOI:10.1007/978-3-030-54514-7_3]
Olson, M. (2018). The rise and decline of nations: Economic growth, stagflation, and social rigidities. New Haven: Yale University Press. [DOI:10.12987/9780300157673]
Oshima, K. (2020). The political economy of renewable energy: Toward the green reform of energy policy. Toyokeizai shimpo sha, Tokyo.
Pierson, P. (2000). Increasing returns, path dependence, and the study of politics. American Political Science Review, 94 (2), 251-267. [Link]
Pierson, P. (2018). Politics in Time: History, institutions, and social analysis. Princeton: Princeton University Press. [Link]
Plantinga, A., & Scholtens, B. (2020). The financial impact of fossil fuel divestment. Climate Policy, 21(1), 107-119. [DOI:10.1080/14693062.2020.1806020]
Rabe, B. G. (2021). Beyond Kyoto: Climate change policy in multilevel governance systems. Governance, 20(3), 423–444. [DOI:10.1111/j.1468-0491.2007.00365.x]
Río, P. , & Unruh, G. (2017). Overcoming the lock-out of renewable energy technologies in Spain: The cases of wind and solar electricity. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 11(7), 1498-1513. [DOI:10.1016/j.rser.2005.12.003]
Seba, T. (2014). Clean disruption of energy and transportation: How silicon valley will make oil, nuclear, natural gas, coal, electric utilities and conventional cars obsolete by 2030. Marunouchi: Clean Planet Ventures. [DOI:10.61322/XRBY5311]
Shadifar, G. (201). [Architectural and urban planning measures for vulnerability reduction against tsunami, 2011 Japan Tsunami Case study (Persian)]. Disaster Prevention and Management Knowledge, 5(3), 202-209. [Link]
Shimotsuma, T. (2020). Kyoto city’s challenge to jointly achieve 1.5◦C.
Tokyo Metropolitan Government. (2019). [Zero emission Tokyo strategy (Japanese)]. Retrieved from: [Link]
Mauree, D., Naboni, E., Coccolo, S., Perera, A.T. D., & Nik, V. M. , & Scartezzini, J. L.(2019). Scartezzini JL. A review of assessment methods for the urban environment and its energy sustainability to guarantee climate adaptation of future cities. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 112, 733-746. [DOI:10.1016/j.rser.2019.06.005]
Ye, B., Jingjing, J., Junguo, L., Zheng, Y., & Zhou, N. (2021). Research on quantitative assessment of climate change risk at an urban scale: Review of recent progress and outlook of future direction. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 135, 110415, [DOI:10.1016/j.rser.2020.110415]
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1403/2/5 | پذیرش: 1403/7/8 | انتشار الکترونیک: 1403/12/10
دریافت: 1403/2/5 | پذیرش: 1403/7/8 | انتشار الکترونیک: 1403/12/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
